[align=center]
כ״ח תמוז איז די יארצייט פונעם זיידן זכרונו לברכה, דער ישמח משה.[/align]
[align=center]די וועלט זאגט אז די בילד פונעם ישמח משה איז אן אמת'ער בילד.
דער ישמח משה איז געבוירן געווארן אין יאר תקי"ט אדער תק"כ, און איז נסתלק געווארן אין יאר תר"א.
ער האט געוואוינט אין די שטאט פרעמיסלע, )ס'איז ממש ביים גרעניץ צווישן אוקריינע און פוילן( מען האט עס גערופן פשעמישל. - ער איז געווען א חריף עצום, א תלמיד חכם עצום. שוין אלס קינד ביי די עלף יאר האט מען אים מכבד געווען צו האלטן א דרשה אין זיין שטאט
. זיין טאטע ר׳ צבי הירש איז געווען א סוחר, ער איז געפארן קיין בראד אויף מסחר, אבער ס'איז אים נישט אזוי גוט געגאנגען, דארט איז געווען רבי מיכל'ע זלאטשוב'ער אויף שבת, איז ער אריינגעגאנגען צו שלש סעודות, ס'געווען טונקל אויסגעלאשן די לעקטער, קיינער האט אים נישט געזען, אינמיטן די תורה רופט זיך אן רבי מיכל'ע, עס איז דא אידן וואס עס איז זיי נישט גענוג אז דער אייבערשטער האט זיי באשאנקען מיט א קינד וואס גייט באלייכטן די וועלט, נאר זיי רעדן זיך נאך אפ אז זייער געשעפט גייט נישט אזוי גוט. קיינער האט נישט פארשטאנען צו וועמען ער מיינט, אבער ר' צבי הירש האט שויו גלייך פארשטאנען וועמען ער מיינט, און ער האט זיו בארואיגט.
ער איז געווען רב אין שינאווא ביז תקס"ח, דערנאך איז ער געווארן רב אין אוהעל, פאר דער ישמח משה איז געווען רב אין שינאווא דער רבי ר' שמעלקא, שפעטער איז ער אריבער קיין ניקלשבורג נאך פאר תקל"ג, און דער זיידע איז געקומען קיין שינאווא ערשט תקמ"ד, און אינצווישן איז עס געווען ליידיג.
דער רבי ר' שמעלקא פלעגט מעורר זיין אידן ביי זיינע דרשות, און דער זיידע די ישמח משה פלעגט אויך מעורר זיין אידן ביי זיינע דרשות, - ער האט עס גענומען פון רבי'ן ר' שמעלקא -, דער רבי ר' שמעלקא איז אמאל געקומען צו אים בהקיץ, האט דער זיידע געזאגט, ער איז מיר געקומען מכיר טובה זיין פון יענע וועלט אויף וואס ער איז ממשיך דעם דרך פון מעורר זיין אידן מיט זיינע דרשות.
אין שינאווא איז געווען א מעשה, א אינגערמאן איז ל"ע אוועק יונגערהייט עס איז געווען א שרעקליכע טראגעדיע, האט זיך דער ישמח משה אונטערגענומען צו לערנען א בלאט גמרא א יעדן טאג לעילוי נשמת דעם נפטר. איין טאג איז ער געווען זייער פארנומען פון צופרי ביז אויפדערנאכט אזוי אז ער האט פארגעסן צו לערנען דעם בלאט גמרא, אינמיטן די נאכט איז דער אינגערמאן געקומען צום ישמח משה און געזאגט "רבי משה האטס רחמנות, רבי משה האטס רחמנות"
אין שינאווא איז איינמאל געווען אז איינער איז אוועק און האט ל"ע נישט איבערגעלאזט קיין קינדער, און מען האט געדארפט געבן חליצה אבער די ברידער האבן נישט געוואלט געבן קיין חליצה. איין טאג איז געקומען א נשמה צום ישמח משה און האט געבעטן רשות אויב יענע און יענע נשמה קען קומען צו אים, ווייל יענער האט בחייו גארנישט געהאט מיטן ישמח משה, און יענער האט געבעטן אז דער ישמח משה זאל מסדר זיין די חליצה.
א פלא פון א מעשה, דער טאטע ז"ל האט פארציילט, דער ישמח משה איז געווען רב אין שינאווא, און מ'האט אים געוואלט אויפנעמען פאר רב אין א גרעסערע שטאט אין פוילן, און ער איז אהין געפארן אויף א שבת, און ער האט געהאלטן דארט א דרשה און מ'האט אים אויפגענומען, און ער איז נאר צוריק געפארן אהיים צו נעמען זיינע זאכן.
אויפ'ן וועג איז ער אדורך געפארן קאזניץ, און ער איז דארט געבליבן אויף שבת, ביים טיש רופט זיך דער קאזניצער מגיד אהן לחיים שינאווער רב, האט זיך די קאזניצער מגיד'ס זוהן דער באר משה אנגערופן אז ער איז שוין נישט שינאווער רב, ער איז שוין א רב אין סאך א גרעסערע שטאט אין פוילן, - שינאווא איז געווען זייער א קליינע שטאט - און ער האט גארנישט געענטפערט. די זעלבע איז געווען ביי די מיטאג טיש, דער קאזניצער מגיד רופט זיך אהן לחיים שינאווער רבי, און זיין זוהן זאגט ער איז שוין מער נישט רב און שינאווא נאר אין די אנדערע שטאט, און דער קאזניצער מגיד האט גארנישט געענטפערט. ביי שלש סעודות איז ווייטער אזוי געווען, און דעמאלטס האט דער קאזניצער מגיד געענטפערט אז דער ישמח משה דארף נאך זיין רב אין שינאווא, ווייל עס איז נאך א תועלת פאר אים ער זאל בלייבן רב אויפן פלאץ פון רבי'ן ר' שמעלקא, ווען דער ישמח משה האט דאס געהערט האט ער אויפן פלאץ אפגעמאכט אז ער בלייבט אין שינאווא.
דער ישמח משה איז געווען אביסל ווייט פון די עולם, ער איז געווען אסאך איינגעשפארט, רבי אלעזר ניסן איז געווען נאכמער איינגעשפארט, משא"כ דער ייטב לב האט געעפנט די טיר, ער האט יא געדאווענט אין בית המדרש.
דער ישמח משה האט געדאווענט עקסטער, ער האט נישט געדאווענט אין בית המדרש אדער אין שוהל, ער האט געדאווענט אין א שטיבל פאר זיך, דער ראש הקהל איז שוין געווען א ביסל מאדערן, איז ער געקומען צום ישמח משה אז דער רב דאווענט נישט אין שוהל, אלע רבנים דאווענען מיט די בעל בתים אין שוהל, און די רב קומט קיינמאל נישט דאווענען אין שוהל, ער איז געקומען מיט א טענה פארוואס ער קומט נישט דאווענען, האט דער ישמח משה געזאגט, אז מען ארבעט זיך אויס די ד' אמות האט דאס א קדושת ארץ ישראל, מיינע ד' אמות זענען בחינות ארץ ישראל, ווילט עטץ מיר פארטרייבן פון ארץ ישראל?
דער ישמח משה ווען ער איז געווען רב אין אוהעל, האט ער געבעטן אמאל אן הוספה ביי קהל, איז געווען א ראש הקהל, ער האט אים געזאגט, דער רב בעט א הוספה, זאל ער זאגן וואס ער ארבעט אזוי שווער, פארוואס קומט אים אן הוספה, מען האט איבער געזאגט פארן ישמח משה אז דער ראש הקהל פרעגט וואס ער ארבעט, פארוואס עם קומט אים אן הוספה?, האט ער געזאגט ער פרעגט וואס איך טוה? זאגט אים מען זאל נאכקוקען און חברה קדישא ביכער, זייט אין בין דא, צי עלטערן האבן שוין ארויס באגלייט א קינד אויפן בית החיים, צי א אשה האט מפיל געווען, און צי עס איז געווען א שריפה און שטאט, ער פרעגט וואס איך טוה? )איך ווייס נישט צי ער האט באקומען אן הוספה...(
דער ישמח משה האט אמאל געהאט צוטון מיט די בירגער מיסטער, ער האט געהאט רדיפות, האט דער ישמח משה פארציילט אז רבי חיים כהן ראפאפארט האט אויך געליטן פון א פריץ, האט ער זיך געשטעלט ער מיט די רביצין דאווענען, ער האט זיך געשטעלט אויף איין ווינקל, און זי האט זיר געשטעלט אויף די אנדערע ווינקל, און א גאנצע נאכט האבן זיי געזאגט תהילים, אזוי האט דער ישמח משה פארציילט, זה עומד בזויות זו ומתפלל וזה עומד בזויות זו ומתפללת, אזוי א גאנצע נאכט האבן זיי אזוי מתפלל געווען, אינדערפרי האט ער געהאט א מפלה, אזוי האט דער ישמח משה געזאגט, האט ער געזאגט איך האב נישט קיין כח צו דעם, מיין רביצין האט אויך נישט קיין כח צו דעם אויף צו זיין א גאנצע נאכט, ער וועט מוזן האבן א מפלה אן דעם.
אינדערפרי איז דער פריץ ארויסגעפארן נישט מיט א ביליגע פיאקער, נאר מיט א שיינע קארעטע אזוי ווי א עושר וואס ער איז געווען, ער האט געהאט אזא גרויסע ביקס, און ווען ער ה א ט ג ע ו ו א ל ט אר ו י פ ג י י ן א ו י ף ד עם ה א ט ע ר ארויפגעטרעטן א שלעכטע טריט, ווען ער האט געגעבן א קוועטש מיט די פיס האט ער געגעבן א קוועטש דעם ביקס, און עס האט אויטגעשאטן, און עס האט אים אריינגעשאסן, און אזוי האט ער געהאט א מפלה.
דער ראזוואדאוו'ער רב )חתנו של הייטב לב( האט געוואלט זעהן וואס דער ישמח משה טוט ביי זיך אין שטוב, האט ער זיך דארט באהאלטן אין שטוב, האט ער געזען אז ווען דער ישמח משה האט געליינט קריאת שמע האט ער אזוי געקאכט אז עס האט אויסגעזען אז ער איז שלא בעלמא הדין, די טלית איז אים געפלויגן אויף איין זייט, און די תפילין איז אים געפלויגן אויף א צווייטע זייט, און ווען ער האט געענדיגט האט ער זיף אויפגעכאפט און ער האט דאס אלעס צוזאם גענומען.
איינמאל האט ער געזאגט פאר זיין אייניקל דער ייטב לב, גלייב מיר אין אדם מוריש שקר לבנו, ס'וועט קומען א צייט וואס מ'גייט נישט הערן און זען, וועט מען זאגן אז די פריערדיגע האבן אויך נישט געזען און געהערט, זאג איך דיר, אז כ'טוה נישט קיין זאך וואס מ'רופט נישט אויס אין הימל.
און אזוי איז טאקע געווען, ס'געווען אזוי אויך ביי בגדי לבנים, דער ישמח משה פלעגט נישט גיין מיט בגדי לבנים, איינמאל האט ער געזאגט כ'האב געהערט יעצט א כרוז אז איך דארף אנטון בגדי לבנים, און תיכף ממש איז געקומען א גוי אז ער האט צו פארקויפן ווייסע זיידן פארן רב פאר א ביליגע פרייז.
דער ישמח משה האט אמאל נאכגעזאגט פון מהר"ם מפאנו )עשרה מאמרות מאמר אם כל חי ח"ג פכ"ג( וואם ער שרייבט סוף פונעם שמונה עשרה, אז אליהו הנביא איז מקריב א יעדן טאג די קרבן תמיד, האט אים דער ייטב לב געפרעגט מיט וויפיל בגדים גייט ער, צי גייט ער מיט די שמונה בגדים אזוי ווי דער כהן גדול, צי גייט ער מיט ד' בגדים אזויווי א כהן הדיוט, האט דער ישמח משה געזאגט אז ער גייט נאר מיט ד' בגדים.
דער ישמח משה פלעגט נישט צו פארן פרייטאג נאך חצות. איין פרייטאג האט ער געהאט א ברית אין א געוויסע שטאט, און נאכ'ן ברית איז שוין געווען נאנט צו חצות, האט מען געמיינט אז ער וועט דארט בלייבן אויף שבת, אבער דער ישמח משה האט געזאגט אז ער וויל אהיים פארן, און מען האט זיך ארויסגעלאזט אויפן וועג, און נאך פאר חצות איז מען שוין געווען אין אוהעל, האט דער ייטב לב - וואס איז געווען אויפ'ן וואגן, - געזאגט אז ער האט געזען ווי דייטשן מיט רויטע הויזן שטייען מיט שטעקענעט און טרייבן די פערד.
דער ישמח משה איז געווען אמאל אונטערוועגענס, ער איז געווען אין א געוויסע שטאט אין אונגארן, און ער האט געוואלט אהיים פארן, האבן די אידן פון מונקאטש געבעטן דעם ישמח משה, אז אזוי ווי מונקאטש איז אינמיטן וועג זאל ער בלייבן ביי זיי אויף שבת, האט דער ישמח משה געזאגט אז ער קען נישט, האבן די אידן פון מונקאטש געצאלט געלט צו אונטערשמירן דעם בעל עגלה און האבן אים געבעטן אז ער זאל פארפארן אינמיטן וועג אזוי אז ער זאל אנקומען קיין מונקאטש.
וכך הוה, ווען מען איז אנגעקומען צו א פרשת דרכים דארט וואו די וועגן צושיידן זיך וואס איין זייט האט געפירט קיין אוהעל און איין זייט קיין מונקאטש, האט דער בעל עגלה געפירט דארט וואו מען פארט קיין מונקאטש, האט דער ישמח משה געזאגט אז ער פארט נישט גוט, האט ער זיך זייער געוואונדערט וויאזוי דער ישמח משה ווייסט, האט ער געפרעגט דעם ישמח משה פון ווי ווייסט די רבי די וועגן, האט דער ישמח משה געזאגט, אז ער איז איינמאל געפארן מיט'ן רבי'ן פון לובלין און מ'האט אויך אזוי אונטער געשטעלט ער זאל ערגעץ פארן, ווען ער האט באמערקט, האט ער געזאגט אז מען פארט נישט גוט, האט מען אים געפרעגט פון ווי ער ווייסט, האט ער געזאגט אז א גאנצע וועג האט געלאכטן די שם הוי"ה פאר'ן וואגן, און אזוי האט ער געוויסט וואו צו פארן, און ער זעהט דעם זעלבע שם, און יעצט האט עס אויפגעהערט צו לייכטן, האט ער געוויסט אז ער פארט נישט גוט...
קודם איז דער ישמח משה געווען א מתנגד, זיין רבי איז געווען זיין קאזין דער סטריזשוב'ער רב דער דרישת ארי )ער איז געווען א זון פון זיין פעטער(, ער איז געווען א תלמיד פונעם רבי'ן ר' יונתן, דער ישמח משה האט זיך וועגן דעם געהאלטן א תלמיד פון רבי ר' יונתן.
די וועלט זאגט )א ווערטל איך ווייס נישט צי עם איז אמת אבער אזוי פארציילט מען, פון טאטן האב איך עס קיינמאל נישט געהערט( אז איינמאל, אלץ מתנגד האט אים איינער דערלאנגט א חסיד'יש ספר, כ'מיין א נועם אלימלך, און אזוי ווי ער האט עס געזען, האט ער עס שנעל אוועקגעריקט, האט מען געזאגט אז מ'זעט אז ער גייט ווערן א חסיד, ווייל ער האט עס אוועקגעריקט מיט א חסידיש ברען.
ער איז געווארן רב אין שינאווא שנת תקמ"ג, דער רבי ר' אלימלך האט נאך דעמאלטס געלעבט, ער איז אוועק תקמ"ז, שינאווא איז נישט ווייט פון ליזענסק, היינט געדויערט עס בערך צעהן מינוט מיט א קאר, דעמאלטס האט עס געדרערט אביסל לענגער, אבער נישט ווייט. אין שינאווא איז געווען א חסיד'יש קלויז וואס זיי זענען געפארן צום רבי'ן ר' אלימלך, איינמאל זאגט זיי דער רבי ר' אלימלך די נשמה פון ענקער רב איז מורא'דיג גרויס, איך קען אבער נישט פארן צו אים, עטס זאלטס זען אז ער זאל אהערקומען, אזוי ווי זיי האבן עס געהערט האבן די ליזענסקער חסידים פרובירט צו שתדל'ן ביים רב בכל כוחם ער זאל פארן צום רבי'ן ר' אלימלך, ביז איינמאל ווען דער רבי ר' אלימלך איז געפארן צו א ברית ביי א דארף צווישן שינאווא און ליזענסק )ס'איז שוין געווען נענטער( האבן די חסידים אים איבערגערעדט צו פארן, און ער איז טאקע געפארן, אבער אינמיטן וועג שטעלט אים אפ א ידיד זיינס און האט זיך מתוכח געווען היתכן אז ער פארט צום רבי'ן ר', אלימלך ס'פאסט נישט פאר אזא גרויסן רב און תלמיד חכם צו פארן צו א חסידישע רבי, ביז ער האט אים צוריק איבערגערעדט ער זאל נישט פארן, אבער ער האט כל ימיו חרטה געהאט אויף דעם.
ער האט אויך געזאגט איינמאל אז דער רבי ר' אלימלך האט א קפידא אויף אים פארוואס ער איז נישט געפארן, ווייל ביי די הקפות האט ער געזען אלע צדיקי הדורות, אבער דעם רבי'ן ר' אלימלך האט ער נאר איינמאל געזען.
באמת האט אים אייביג געצויגן צון חסידות, ווען ער פלעגט גיין פון זיין הויז צום שוהל פלעגט ער אדורך גיין די קלויז - די חסידישע ביהמ''ד - האט עס אים אייביג געצויגן, ער האט געפילט ווי ער דארף אריין גיין, און עס האט אים געבאדערט היתכן ער האט אזעלכע מחשבות?! איינמאל ערב יום כיפור ווען ער איז געגאנגען צו מנחה האט עס אים אויך געצויגן, ער האט עס נישט געקענט פארשטיין ווי קומט צו אים אזעלכע מחשבות זרות אפילו ערב יום כיפור.
שפעטער איז ער געווארן א חסיד, זיין איידעם דער ארי' דבי עלאי איז געווען א תלמיד פונעם חוזה פון לובלין, און ער האט אים מקרב געווען צו חסידות.
דער זיידע איז געווארן רב אין שינאווא נאך בחייו פון רבי'ן ר' מענדעלע און פון רבי'ן פון לובלין, און יעדע שווערע שאלה וואס ער האט געהאט האט ער געשיקט אדער צום רבי'ן פון לובלין אדער קיין רימנוב, איינמאל האט ער געהאט א שווערע שאלה, האט ער עס געשיקט צו רביין ר' מענדעלע קיין רימנוב, האט אים רבי ר' מענדעלע געשיקט זאגן, זאג אים אז ס'איז שוין געקומען די צייט ער זאל זיך אויסטון די קינדער שיך און אנהייבן פועל'ן ישועות פאר אידן.
ער איז געפארן קיין לובלין, סך הכל איז ער געווען פיר מאל ולכל היותר פינף מאל אין לובלין, ער האט געזאגט אז ער האט דעמאלטס קונה געווען נאך מער ווי אנדערע תלמידים וואס זענען געווען אסאך. - ער איז אויך געגאנגען צום קאזניצער מגיד, אויך איז ער געווען ביים אפטא רב אויף א שבת נאך אין קאלבאסוב ווען דער אפטא רב איז געווען דארט רב.
ער איז געווען זייער א געזונטע מענטש, ער איז קיינמאל נישט געווען קראנק, בעסער געזאגט, ער איז קיינמאל נישט געווען ביים דאקטער, ער האט נישט געהאט קיין ברילן.
איינמאל יום הקדוש אויפדערנאכט איז ער אריין געקומען און ביהמ"ד, און ער האט געטראפן א עלטערע איד וויינען, ווען דער ישמח משה האט אים געפרעגט פארוואס ער וויינט, האט דער איד געזאגט, אז ער האט זייער א הויכע נאמער ברילן, ער האט פארלוירן זיין ברילן און ער קען נישט זעהן, ער קען נישט ליינען, וואט וועט ער טוען א גאנץ יום כיפור, ער קען נישט אזוי דאווענען?, זאגט אים דער ישמח משה, נו, אז מען האט נישט די ברילן קוקט מען אן די ברילן, און ער האט אנגעהויבן זעהן אן קיין ברילן.
ס'דא א איד אין אנטווערפן, ער הייסט ר' מארים שניצער, ער האט צען יאר נישט געהאט קיין קינדער, ער איז אסאך געפארן צום פעטער ז"ל, איינמאל האט ער פארציילט פארן פעטער אז ער ווייסט פון איינעם וואס האט נישט געהאט קיין קינדער, און איז געהאלפן געווארן דורך דער ישמח משה, און דער רבי איז דער ממשיך פון ישמח משה, קען דער רבי אויך אנוואונטשן א קינד.
האט אים דער פעטער ז"ל געענטפערט דו ביטט מיר מדמה, איך קען נישט צוזאגן, אז דו ווילסט קענסטו גיין כ"ח תמוז צום ישמח משה אין איהעל, האט ער געפרעגט דעם פעטער ז"ל, איך קען גיין בשליחות פון רבי'ן, האט אים דער פעטער ז"ל געענטפערט אז יא, קענסט גיין צום ציון אין איהעל אין מיין שליחות. דער איד איז געגאנגען קיין איהעל צום יארצייט און איז טאקע געהאלפן געווארן.
די וועלט פארציילט אז ווען דער ייטב לב איז אנגעקומען קיין סיגוט, איז זיך צוזאמען געקומען מענטשן, אז מען נעמט אויף א נייע רב איז מען געקומען צו פארן, איינער איז געקומען צו פארן מיט א פערד און וועגעלע אזוי ווי אמאל, און ער איז עפעס אזוי אריינגעפאלן אין וואסער, נעבן סיגוט גייט דאך א וואסער אויף איינמאל האט ער געזעהן דער ישמח משה, און ער האט אים ארויסגעשלעפט פון וואסער, 'דו וועסט נישט פארשטערן די שמחה פון מיין אייניקל'.
דער ישמח משה פלעגט אסאך טיילן קמיעות. עס איז געווען אמאל ווען א איד איז געקומען צו אים און זיך אפגערעדט אז ער האט א פעלד, אבער ס'קומען אסאך מייז צו אים, און ער קען נישט פטור ווערן, )זיי פלעגן אריינבייסן אונטן פון די זאנג, אזוי אז ס'איז נישט צוגעקומען קיין וואסער, איז עס געווארן אויסגעטריקנט, און ס'איז גארנישט ווערט געווען(. זאגט אים דער ישמח משה, איך וועל דיר שרייבן א קמיע און זאלסט עס אריינלייגן אינמיטן פעלד, און ער האט אים געשריבן בהאי לישנא "אני משה בן חנה מצווה לשר העכברים שיסור את העכברים מכאן", דער איד איז אהיים געפארן, ער האט אריינגעווארפן די קמיע און גלייך אויפן מינוט זענען אלע מייז זיך צולאפן פון דארט.
וועגן די קמיעות האט ער געזאגט אז אויב מ'האט אמונה נוצט עם, אויב נישט, נישט. איינמאל זענען געקומען צו אים מענטשן נאר א ישועה, און ער האט זיי געגעבן קמיעות, נאכדעם האט ער געזאגט אז פאר איינעם גייט עס נוצן, משא"כ פאר די אנדערע גייט עם נישט העלפן, ווייל ער גלייבט און די אנדערע גלייבט נישט.
נישט יעדער האט אבער געהאלטן וועגן געבן קמיעות, עס איז געווען א התנגדות אויך, דער ראפשיצער רב האט זיך שטארק מתנגד געווען קעגן דעם אז דער ישמח משה געבט קמיעות, אזוי אז אפילו דער ישמח משה האט געהאט ספיקות צי ער זאל ווייטער געבן קמיעות אדער נישט, ביז ס'איז אים אראפגעפאלן א פתקא מן שמים מיטן פסוק "מלאכים ינשאוך ולא יזיקך".
כיהאב געהערט פון טאטן ז"ל, אז ס'איז א פלא פון א זאך, אז נאך די פטירה פון ישמח משה זענען אלע קמיעות פארשוואונדן געווארן. עס איז נישט דא היינט קיין שום קמיע. )אפי' פארן קריג זענען נישט געווען קיין קמיעות(.
א פלא פון א זאך דער שינאווער רב פאר ער האט געלייינט קריאת שמע האט ער געזאגט הריני מקבל עול מלכות שמים על דעת רבי שמעון בר יוחאי, על דעת האריז"ל, על דעת ישראל בעל שם, ועל דעת הישמח משה, אזוי האט ער געזאגט, האט אים איינער געפרעגט וואס איז דער פשט פון דעם וואט ער זאגט, וואס איז דער צוזאמשטעל רבי שמעון בר יוחאי מיטין ישמח משה? האט דער שינאווער רב געענטפערט ווייל דער ישמח משה האט מימיו נישט געהאט קיין הרהור עבירה. ער אליין האט אמאל מעיד געווען אויף זיך אז ער האט זיך אויסגעארבעט אין די מידה פון יעקב אבינו )יעקב שלימתא(.
די קל מסתתר ניגון וואט מיר זינגען, האב איך געהערט פון ר' אהרן טייטלבוים וואט ער האט עס געהערט פון זיין זיידע רבי שמואל )גארליצער(, ער איז געווען א ברודער פון ייטב לב, וואט האט געזינגען די ניגון פאר'ן ישמח משה, און דער ישמח משה האט געזאגט, אז די ניגון איז גוט פאר די הייליגע טעג.
דער ישמח משה איז געווען זייער פארקאכט אין משיח, ער האט זייער געהאפט און ארויס געקוקט אויף משיח. ער האט אייביג געהאט גרייט נעבן בעט זיין שטעקן, אזוי אז אויב משיח קומט זאל ער קענען גלייך ארויסגיין מיטן שטעקן קעגן משיח, ער האט אויך אנגעזאגט אז אויב משיח קומט זאל מען אים גלייך אויפוועקן.
זיין זון רבי אלעזר ניסן איז געווען רב אין דראהביטש, ס'איז זייער ווייט, ער איז נישט געקומען אזוי אפט, עס איז געווען שווער צו פארן. נאך אפאר יאר האט ער מודיע געווען אז ער וויל קומען אויף יו"ט צי אויף א שבת, און מ'האט זיך געגרייט צו זיין קומען, אזוי ווי ס'איז געקומען ערב יו"ט אדער ערב שבת, און ער איז נישט אנגעקומען האט מען זיך שוין שטארק געזארגט אויף אים, ער איז דאך געווען א בן יחיד, )עס איז נאך נישט געווען קיין טעלפאנ"ס דעמאלטס.( אזוי ווי עס איז שוין געווען שפעט, איז דער ישמח משה געגאנגען אין מקוה, בין כך ובין כך איז ר' אלעזר ניסן אנגעקומען, דער וואס איז געווען דארט אין שטוב האט געוויסט אז דער ישמח משה איז שטארק באזארגט, איז ער אריינגעלאפן אין מקוה און געגעבן א שריי "ער איז דא", די ישמח משה האט אבער געטראכט פון משיח, ער איז זיכער געווען אז משיח איז שוין דא, פרעגט ער "ווי איז ער" זאגט ער אים ביים רב אין שטוב, זאגט ער "אזוי?" און ער האט זיך זייער שנעל צוגעאיילט )ער האט געמיינט אז משיח איז געקומען ביי אים אין שטוב(, אזוי ווי ער קומט אהיים פרעגט ער וואו איז ער, האט מען אים געוויזן זיין זוהן, פון גרויס אנטוישונג האט ער אוועק גע'חלש'ט.
איינמאל האט ער געזאגט אז ער ווייסט נישט פארוואס די צדיקים ווען זיי קומען ארויף אויף יענע וועלט רייסן זיי נישט איין אז משיח זאל שוין קומען. ער האט געזאגט אז ווען ער גייט ארויפקומען אויף יענע וועלט וועט ער נישט אריינגיין אין גן עדן ביז ער וועט אויס'פועל'ן די גאולה. מ'זאגט אבער נאך פון רבי מאיר'ל פון פרעמישלאן, אז ווען די ישמח משה איז נפטר געווארן האט מען אים מכבד געווען מיט א דרשה, און ער רעדט נאך היינט, ס'איז דא נאך א גירסא פון ר' מאיר פון פרעמישלאן אז דוד המלך ע"ה האט געשפילט אויף זיין פידל הארציגע ניגונים און אזוי האט ער אריינגעצויגן דעם ישמח משה אין גן עדן. ביידע גירסאות האבן א מקור.
ער האט געזאגט ווען איך ווייס ווען אז משיח וועט נישט קומען בימי וואלט איך עס נישט אויסגעהאלטן. נאך האט ער געזאגט, באשעפער דו האסט מיר אויסגענארט, אבער וואס האסטו אז דו האסט אויסגענארט אן אלטע נאר.
ס'איז דא א אינטרעסאנטע ישמח משה אין תהלים )תפלה למשה קל"ב אות י"ז(, ער זאגט אויפן פסוק אלדד ומידד מתנבאים במחנה, שרייבט ער מתנבאי"ם איז די ר"ת מאוד תאיר נר בהיר אימתי יבוא משיח, במחנה, לא יוכל לגלות כעת, במחנה קען ער נישט אויסזאגן. איז דא וואס זיי זאגן אז במחנ"ה איז די ר"ת מ'שה ב'ן חנ"ה, ער האט נישט געוואלט זאגן וועמען עס מיינט, ער פלעגט זיך אונטער שרייבן אזוי אויף קמיעות.[/align]
זכותו הגדול והקדוש יגן עלינו ועל כל ישראל אמן