ר' שמואל דוד אונגאר זצ"ל-הי"ד מנייטרא - ט' אדר תש"ה

[נחמן נתן]

-

[יערסלוב]

הרה"ג ר' יוסף משה אונגר זצ"ל
דער טאטע פינע'ם נייטרא רב זצ"ל
אין זיין זיידע הרה"ג ר' דוד משה פישער אב"ד פישטיאני

[mar0was]

הרה"ג ר' יוסף משה אונגר זצ"ל
דער טאטע פינע'ם נייטרא רב זצ"ל
אין זיין זיידע הרה"ג ר' דוד משה פישער אב"ד פישטיאני

זעהט אויס אז די מציבה פון ר' יוסף משה האט מען איבערגעמאכט צוויי מאל, פאלגנד איז אביסל אן עלטערע בילד פון א איבערגעמאכטע מציבה.
און די מציבה פון ר' דוד משה וואס מ'האט איבערגעמאכט אין תשס"ח הייבט שוין אויך אן אויסמעקען, פאלגנד איז אביסל אן עלטערע בילד וואו מ'קען קלארער ליינען די מציבה.
און איינוועגס אויך א בילד פון די די אויבנדערמאנטע ר' בן ציון יוסף'ס מציבה.

Josef Moše Ungar z.1897.JPG (635.97 KiB) געזען 3181 מאל

David Moše Fischer 1820-1880.JPG (484.48 KiB) געזען 3181 מאל

rabi Bension Josef Ungar-Sereď.JPG (635.75 KiB) געזען 3181 מאל

[יערסלוב]

הרה"ג ר' יוסף משה אונגר זצ"ל
דער טאטע פינע'ם נייטרא רב זצ"ל
אין זיין זיידע הרה"ג ר' דוד משה פישער אב"ד פישטיאני

זעהט אויס אז די מציבה פון ר' יוסף משה האט מען איבערגעמאכט צוויי מאל, פאלגנד איז אביסל אן עלטערע בילד פון א איבערגעמאכטע מציבה.
און די מציבה פון ר' דוד משה וואס מ'האט איבערגעמאכט אין תשס"ח הייבט שוין אויך אן אויסמעקען, פאלגנד איז אביסל אן עלטערע בילד וואו מ'קען קלארער ליינען די מציבה.
און איינוועגס אויך א בילד פון די די אויבנדערמאנטע ר' בן ציון יוסף'ס מציבה.

Josef Moše Ungar z.1897.JPG

David Moše Fischer 1820-1880.JPG

rabi Bension Josef Ungar-Sereď.JPG

ישר כוח פאר'ן ארויף ברענגען מער א קלארען בילד
אין וועלכע שטאט ליגט הרה"ג ר' יוסף משה ע"ה

[טראנספארט]

פישטיאן, זיין זוהן דער נייטרא רב ליגט אויך דארט.

[יערסלוב]

פישטיאן, זיין זוהן דער נייטרא רב ליגט אויך דארט.

איך האב געהאט א טעות
מיט דער נאמען
ווי ליגט ר' בן ציון יוסף ע"ה

[mar0was]

פישטיאן, זיין זוהן דער נייטרא רב ליגט אויך דארט.

איך האב געהאט א טעות
מיט דער נאמען
ווי ליגט ר' בן ציון יוסף ע"ה

אין סערעד.

[נחמן נתן]

וויאזוי איז ר' בן ציון יוסף געברענגט געווארן לקבורה?

[יערסלוב]

פישטיאן, זיין זוהן דער נייטרא רב ליגט אויך דארט.

איך האב געהאט א טעות
מיט דער נאמען
ווי ליגט ר' בן ציון יוסף ע"ה

אין סערעד.

ישר כוח

[סיפורי צדיקים]

אויפן מציבה פון זיידן ר' יוסף משה זי"ע שטייט בזה"ל ויצאה נשמתו באחד קול ענות גבורה חוצב להבות אש. פארציילן זיי און ספר רבה דעמיה (תולדות) אז ווען ער האט געהאלטן ביי גסיסה און ער האט נישט געהאט קיין כח האט ער אויסגעשריגן שמע ישראל מיט א דונערדיגע שטימע וואס מ'האט געהערט ווייט אוועק וואס אפי' פאר א געזונטע מענטש איז נישט מעגליך אזוי צו שרייען און תיכף דערנאך האט ער אויסגעהויכט די נשמה. און דאס איז פשט פון די ווערטער קול ענות גבורה חוצב להבות אש.
ברענגען זיי דארט אז א לאנגע צייט שפעטער איז די נייטרא רב געווען ביי א דאקטאר און יענער האט געזעהן די נאמען אונגאר האט ער אים געפרעגט צו ער האט עפעס מיט הרב אונגאר פון פישטיאן, האט ער געענטפערט אז יא דאס איז געווען זיין טאטע, זאגט אים די דאקטאר אז ער איז געווען דארט בשעת די פטירה און ער ווייסט נישט ווויאזוי ס'איז מעגליך בדרך הטבע פאר א מענטש וואס איז געווען אזוי שוואך אזוי הויעך צו שרייען שמע ישראל.
און דאס האט דער דאקטאר געדענקט יארן שפעטער זיעועכי"א

[סיפורי צדיקים]

א בילד פון די "ישיבה אין נייטרא" וויירשיינדליך דעם רב'ס ישיבה.

ברויך מען אנפרעגען ביי די אלטע תלמידים מי ומי ההולכים.

כבוד הרב לכתחילה אריבער א גרויסע חלק פון די בילדער ערשיינען און ספר רביה דעמיה (דאכט זיך אז די בילד ליגט ביי די פרק ווי מ'רעדט פון די ישיבה), און ס'מעגליך אז דארט שטייט נעמען, אויב וועל איך האבן א געלעגנהייט וועל איך עס נאכקוקן אי"ה און אראפברענגען די נעמען.

[סיפורי צדיקים]

הספד אויפן רב זצ"ל אין תורה ודעת:

הגם דער רב זצ"ל איז אוועק לה"ה אין רעזולטאט פון די שווערע מלחמה יאהרן נאכדעם וואס ער איז געווען נע ונד, פונדעסטוועגן איז ער אבער נישט געהרגט געווארן דירעקט דורך די רשעים, נאר בלויז אויסגעגאנגען פון שוואכקייט און הונגער ה"י. דאהי אין אמעריקא האט זיך עס געהערט ווי גלייך ער איז אוועק במות קדושים, ווערנדיג טיטולירט אין דעם מודעה אלץ א 'קרבן קודש הקדשים'.

אויף די מציבה שטייט אויך הי"ד, ווייל למעשה איז ער אוועק צוליב די רשעים קומט צוזאגן אויף דעם הי"ד און ער איז א קרבן קודש הקדשים, ווייל ווען נישט די מלחמה וואלט ער ווען נאך געקענט לעבן דא מיט אונז אסאך יארן ער איז דאך נאר געווען און די יונגע זעכציגער יארן, אילו זכינו.... ועכשיו שלא זכינו........... ליידער.

[סיפורי צדיקים]

ווייסט איינער צו דער נאות דשא איז געווען א תלמיד פונעם קאמארנער רב הרה"צ רבי אלכסנדר שטיינבערגער זצ"ל?
אינעם ספר מאורות אש ווערט ער באדאנקט פארן ארויסהעלפן מיטן דרוקן דעם ספר
אפריון נמטי׳ לידידי וידיד ד׳ ההגה"צ והחסיד כש"ת מו״ה שמואל דוד אונגאר שליט׳א אב״ד דקה״י טירנויא יצ"ו שטרח גם כן הרבה בהוצאת הספר

(אולי איז ער נאר געווען א ידיד מיטן מוצא לאור אב"ד לאשאנץ פון ישיבה אין אטנסדארף)

נישט באקאנט אז ער איז געווען א תלמיד ס'איז אבער כדכי נאכצוקוקן און רביה דעמיה זיכער צומאכן

[סיפורי צדיקים]

קראמפאמפיל, ויש גורסים "קראמפאמפאך", וכך גרס רבינו!

כ'ווייס ניש צו ס'האט שייכות, אבער די נייטרא רב די בעל נאות דשא זצ"ל איז געווען רב אין א שטעטל "קראמפאך",(ער איז געעוען רב אין קראמפאך, טירנוי און דערנאך אין נייטרא), קען זיין אז די מנהג קומט פון דארט...

ער איז טאקע געווען רב אין קראמפאך פאר בערך פינעף יאר אבער קראמפאמפיל האט נישט קיין שייכות דערמיט, סאיז שוין אן אלטע מנהג

ווי אלט טאקע אלס א אייניקל פון נייטרא רב האבן מיר שויןא סאך דעבאטירט די מנהג צווישן בני משפחתינו אבער קיינער האט נישט געוואוסט געהעריג פון ווי די מנהג קומט ביטע אריינקומען מיט מער אינפארמאציע

[סיפורי צדיקים]

באקאנט איז די פלא'דיגע סיפור וואס ר' מיכאל בער ז"ל ברענגט אין מן המיצר
בעת ווען די קהילות טירנו ונייטרא האבן זיך ארום געשלאגן דער שרייט אז דער רב זאל אריבער קימען צינאונז סאיז דא א גרעסרע מקום אופציטאן, ווידער טירנו בעלי בתים האבן זיך געבעטן אז דער רב זאל בלייבען וואס פעלט דען דעם רב דא מיר האבן אלע יארן זיך ציגעשטעלט מיט אלעמען.
שרייבט ר' מיכאל בער, אז איין נאכט בין איך אריין צים רב (דאכט זיך נאך דאן נישט געווען קיין איידעם) אין זייענדיג א ילוד טירנו זיך גענומען משתדל זיין פאר זיין קהילה, דער רב זצ"ל איז געזיצען פארקלערט פלוצים גיט ער זיך א כאפ אויף אין רופט זיך אן, ר' מיכאל בער טייערער כבין מרגיש אז סוועט קימען א צייט ווען אין גאנץ אייראפע וועט נישט זיין קיין קיין ישיבה נאר אין נייטרא אין איך וויל אויך דאן דארט זיין
ר' מיכאל בער שרייבט אז ער איז געבליבן געפלעפט נישט פארשטייענדיג אפילו איין ווארט וואס דער רב ז"ל זאגט, דער רב אבער האט זיך שוין צירוק געכאפט אין זיך געוואנדען צינעם כ'בעט דיך טייערער פארגעס די ווערטער וואס כהאב דיר יעצט געזאגט לא יזכר ולא יפקד.למעשה איז דער רב טאקע אריבער קיין נייטרא
13 יאר שפעטער די וועלט איז געווען חרוב דם ואש ותמרות עשן איבער דעם גאנצען בליטיגען פארשאלטענעם קאנטינענט אייראפע זענען די אידן געווען פארשמאכט אינטער די נאצים ימ"ש אן קיינע בתי מדרשים אין ישיבות, איין איינציגע מקום ווי דאס האט נאך פונקציאנירט ביז חצי אלול תש"ד איז געווען דער נייטרא'ר ישיבה!!!!

ר' מיכאל בער שרייבט דארט די גאנצע מעשה באריכות ס'איז כדי נאכצוקוקן וויאזוי זיי האבן אלע געוויינט פארדעם ווען יעדער האט פרובירט צוזאגן פארוואס די רב דארף זיין ביי זיי (מ'קען עס אויך זעהן און רביה דעמיה, זיי ברענגען דארט די לשון פון רמ"ב) רמ"ב שרייבט דארט אז ער האט טאקע פארגעסן און יארן שפעטער ווען ס'איז טאקע געווען אזוי האט ער זיך דערמאנט דערפון.

[סיפורי צדיקים]

געווען אמאל ווען די נייטרא רב האט געכאפט א בחור שפילן שאך און ער האט אים ארויסגעווארפן פון ישיבה, דער בחור איז געגאנגען לערנען דאכט זיך און פרעשבורגער ישיבה, ער איז אויסגעוואקסן א גרויסע ת"ח, און ער איז געקומען צום נייטרא רב צו בעטן א כתב הוראה, און די רב האט אים אפגעשטופט ביז ווען ער איז געקומען פורים און דעמאלטס האט אים נייטרא רב געגעבן א כתב, האט אים איינער געפרעגט מעיקרא מאי קסבר ולבסוף מאי קסבר אז די ווילסט געבן געמאלטס פארוואס האט מען אים אפגעשטופט, האט ער געענטפערט אז איך האב אים געכאפט שפילן שאך און איך ווייס נישט וואס ס'ליגט אים אין קאפ און אויב ער וועט אמאל זאגן עפעס שלא כהוגן, וועט מען זאגן אז ער האט דאך א כתב הוראה פון נייטרא רב, אבער יעצט ווען איינער וועט זעהן זיין כתב הוראה און זעהן אז איך האב עס געשריבן אום פורים, וועט מען זאגן אז איך בין מסתמא געווען שיכור, וועגן דעם האב איך אים אפגעשטופט ביז פורים.
זי"ע

[אילו זכינו]

נייטרא רב זצ"ל (רעכטס) מיט הרה"ג רבי שמעון אהרן סופר זצ"ל הי"ד אבדק"ק נאוואמעסטא (לעצטער לינקס)
אינמיטן איז הרה"ח ר' אברהם משה בורשטיין ז"ל
ער איז געווען גבאי אין די ערשטע יארן אין צעהלימער ביהמ"ד אין וומס"ב (נפ' בשנת תשי"ח)

איינער ווייסט ווי די בילד איז?
אדער צו מ'קען ערגעץ זען די ארגינעלע? (דאס איז נאר א בילד פון א בילד)

[יציב פתגם]

דאס איז אין באד-לוהאשאוויץ

AcroRd32_2019-04-04_18-20-33.jpg (82.3 KiB) געזען 1982 מאל

[אילו זכינו]

בערך אין וועלעכע יאר?
און אויך צו איז באקאנט ווער דער בחור'ל אויף רעכטס איז?

[משהלע]

איז דא בילדער פון די ישיבה און די תלמידים פון פארען קריג?
מיין זיידע זז"ג האט געלערנט דארטען ביז א תקופה פאר די קריג.

[אילו זכינו]

בערך אין וועלעכע יאר?
און אויך צו איז באקאנט ווער דער בחור'ל אויף רעכטס איז?

איך האב יעצט באקומען פון איינעם די אינפא. אז די בחור'ל אויף רעכטס איז ר' יעקב אונגאר בן הנייטרא רב זצ"ל

[סיפורי צדיקים]

הספד אויפן רב זצ"ל אין תורה ודעת:

הגם דער רב זצ"ל איז אוועק לה"ה אין רעזולטאט פון די שווערע מלחמה יאהרן נאכדעם וואס ער איז געווען נע ונד, פונדעסטוועגן איז ער אבער נישט געהרגט געווארן דירעקט דורך די רשעים, נאר בלויז אויסגעגאנגען פון שוואכקייט און הונגער ה"י. דאהי אין אמעריקא האט זיך עס געהערט ווי גלייך ער איז אוועק במות קדושים, ווערנדיג טיטולירט אין דעם מודעה אלץ א 'קרבן קודש הקדשים'.

קודם איז עס נאך אלץ געווען א קרבן, יעדע צדיק וואס גייט פון די וועלט, איבערהויפט אז ער איז נישט געווען בזקנה מופלגת, איז עס א קרבן, נאר דער נייטרא רב זי"ע איז נפטר געווארן פון די ביטערע מחלה טיפוס ל"ע, וואס אין נארמאלע אומשטענדן וואלט מען אים געקענט היילן, האט ער אבער געדארפט זיין אין וואלד אין די ביטערע קעלט אין בונקאר און דארט איז נישט מעגליך געווען אים צו היילן, מילא איז ער אויך געווען א קרבן פון די ביטערע קריג.

אויפן מציבה שטייט אויך הי"ד

[סיפורי צדיקים]

איך ווייס נישט אויב איינער האט שוין געברענגט די מעשה אויבן, אבער ס'איז מיר פריש אויפגעקומען צו רעדן פון די מעשה פונעם זיידן פארגאנגענע שבת חזון.
די מעשה האט פארציילט די נייטרא רב בעל משאות משה, וואס ער האט עס געהערט פון זיין שוואגער הרה"ק ר' מיכאל בער זצ"ל, און די רב זאגט אז די מעשה איז ממש לא יאומן כי יסופר, אבער ר' מיכאל בער איז געווען א באגלייבטער מענטש ממילא קען ער אננעמען די מעשה, (היינט איז עס געדרוקט אין רבה דעמיה, פרק הליכות מלכי בקודש, עניני ימי בין המצרים).

פארציילט ר' מיכאל בער אזוי: איין יאר תשעה באב ביינאכט נאך קינות בין איך געזיצן אין ביהמ"ד ועסקתי בבכי, די עולם האט שוין געהאט ארויסגעגאנגען פון ביהמ"ד, און נאר ר' מיכאל בער איז דארט געווען, אזוי זיצענדיג פארטיפט אין זיינע מחשבות הערט ער קולות פון די גאס, ער האט זיך דערשראקן און ער איז ארויסגעגאנגען זעהן וואס גייט פאר, פלוצלינג קומט אים אקעגן א בחור פון די ישיבה (געדענק איך נישט אויב ער האט געזאגט א נאמען) און ער פרעגט אים וואס גייט פאר די בחור האט קוים געקענט כאפן דעם אטעם און ר' מיכאל בער האט נאר געהערט פון אים די רבי!!... די רבי!!... איז ר' מיכאל בער ארויסגעגאנגען זעהן וואס טוט זיך זעהט ער אז די בחורים זענען צוטומלט, האט ער געפרעגט וואס גייט פאר - להמשך המעשה דארף מען פארשטיין וויזוי די ישיבה איז געווען דארט אויסגעשטעלט, די ישיבה איז געווען אויף א בארג און די נייטרא רב האט געוואוינט אונטן פונעם בארג, און אונטער זיין הויז איז געווען א וואלד, געווענליך ווען ער פלעגט אהיים גיין פון ישיבה פלעגן אים די בחורים באגלייטן ביז צו זיין הויז, אבער היות תשעה באב טאר מען נישט גיין שפאצירן, פלעגן זיי בלייבן שטיין אויבן די בארג, און דארט געווארט ביז ער איז אריין אין זיין הויז - פארציילט מען פאר ר' מיכאל בער אז ווען די רבי איז אנגעקומען לעבן זיין הויז, איז פון וואלד ארויסגעקומען א שווארצע ריז מיט א האק אין די האנט, און געוואלט צושפלעטערן דעם רבינ'ס קאפ, ווען די בחורים האבן דאס געזעהן האבן זיי אנגעפאנגען צו מאכן קולות און דער ריז איז צוריק אריין אין וואלד, און דאס איז געווען די קולות וואס ר' מיכאל בער האט געהערט.
איז ר' מיכאל בער שנעל אריין צום שווער אינדערהיים און ער האט געהערט ווי ער דרייט זיך ארום אין ספרים שטוב ארויף און אראפ, קודם האט ער זיך בארואיגט אז די שווער איז מסודר ב"ה, ער לעבט.
שפעטער האט ר' מיכאל בער געפרעגט פונעם שווער, וואס דארט איז פארגעגאנגען, האט ער אים געזאגט איך בעט דיר איך וויל נישט רעדן דערפון.
ווען ר' מיכאל בער האט פארציילט די מעשה האט ער געזאגט אז שפעטער האט ער געזעהן אין ספרים, אז ווען איינער רייסט איין אויף די גאולה און זיין תפלה איז עושה רושם, אבער ס'איז נאכנישט געקומען די ריכטיגע צייט, גיט מען רשות פאר די סט"א צו טוהן.....

[אורך ימים]

היינט איז די יאר-צייט
זי"ע

[יש מבין]

עותק הגאונים ר' שמואל דוד אב"ד טירנוי ונייטרא, ובנו ר' שלום משה הלוי אונגאר אב"ד נייטרא- הקדשה מר' בנימין פעלזענבערג.

https://il.bidspirit.com/ui/lotPage/app ... 99?lang=he

i77.jpg (281.28 KiB) געזען 359 מאל