א גאנצע נאכט בין איך געווען פארנומען מיט נישטערען אין די ארכיווען פון אלע אידישע צייטונגען און אויסגאבעס צו טרעפען עפעס א גוטע שטיקעל, און ב"ה היינט פארטאגס איז מיר אנטפלעקט געווארען אן אוצר רב. אן ארטיקעל ישן מלא חדש אשר לא שערום אבותינו ולנו שלא אחד בלבד... אוי איך בין אביסעל פארפארען קיין פסח, אנטשולדיגט מיר. בציקער א מעשה, דער ארטיקעל איז געווען באשריבען אין די גרעסטע היימישע צייטונג פון יהדות ארה"ב וקאנאדא דורך אן חבוי'ער (אנאנימער) שרייבער.
איך וואלט בעצם געקענט שרייבען נאך אפאר בלעטער נאר אלץ הקדמה פאר דער ארטיקעל (ווי אויך אפאר פאראגראפען וועגען וויפול שקויעכס איך וויל מ'זאל געבען אין וויפול איך דארף בעצם נישט די שכח'ס וכדו') אבער איי וויל לעט דע ארטיקעל ספיק פאר הימסעלף. איך וועל אראפ ברענגען די גאנצע ארטיקעל כמו שהוא אן משנה זיין ח"ו קיין זיז כל שהוא פון די דרך פון די רבין..... כ'מיין פון די ארטיקעל.
ענד היער ווי גאו!
היסטארישע צוזאמטרעף פון די חברי הקרעטשמע ביים וואך נאכט לבן הנולד צום מייסד הקרעטשמע הרב קרעמער שליט"א
אזוי ווי עס איז וועלטס באקאנט, איז דא א קרעטשמע, יסודותו בהררי נו יארק, ומצודתו פרוסה ביז קיין קאנאדע מדרום, ירשלים מצפון, וויליאמסבורג ממזרח, ובארא פארק ממערב. די קרעטשמע איז געשטעלט געווארען אלץ א מקום לליצנות..... כ'מיין לתורה ויר"ש פאר די מענטשהייט זיך צו קענען ארויס גליטשען פון די גשמיות'דיגע ארבייטס וועלט און זיך אריין טון אין א וועלט וואס איז איין שטיק ליצנות..... כ'מיין רוחניות. ווען אימער א מענטש פילט אז ער ווערט צו פארטון אין זיין חומר (אדער אויב ער איז סתם אין די גיסטע) גיט ער נאר א קנאק מיט די מייזל אויף זיינע פעיוועריטס און ער איז אריין אין די עולם הקרעטשמע.
ווי א דיננער אין מיטען יום המעונן האט עס געכאפט די עולם ווען זיי האבן געזען ווי אלע ווענט פון די קרעטשמע זענען באהאנגען מיט פלאקאטען וועלעכע שאלען פאר שמחה, "קול רנה וישועה באהלי צדיקים" לכבוד די שמחה ביים מייסד הקרעטשמע, כ"ק מרן אדונינו מלכינו בראשינו צדיקינו מדריכינו יוליכינו זונינו אדירינו גואלינו יוצרינו קדושינו, קדוש ישראל, רשכבה"ק, הגאון הגדול בעננים, סיני ועוכר ישראל, בקי בכל משמני מאכלים, משנתו קאווע נקי, פה מצות מגליות, ה"ה מורינו רבי קרעמער יר"ה, לרגל הולדת בנו תליט"א. און נאך דערצו איז געשטאנען אויף די פלאקאטען אז די גאנצע עולם איז געלאדענט צום וואך נאכט וואס גייט פארקומען מוצאי שבת קדש, ליל שישי, יום שנכפל בו כי טוב, ויום שנתלו בו המאורות, ביי בעדפארד קארנער גארפיעלד אין וויליאמסבורג אקלעהאמע.
די נייעס האט זיך בליץ שנעל פארשפרייט בין כותלי הקרעטשמע, און די עקסטאז איז געווען גאר הויך וויבאלד דאס וועט זיין די ערשטער מאל וואס די חברי הקרעטשמע וועלען ארויס קריכען פון די מויזען לעכער אין די ווירטואלער וועלט, און זיך טרעפען פנים אל פנים. עס איז געווען די געשפרעך פון די וואך. יעדער איז געווען ביזי מיט... איך וואונדער מיך ווי אזוי ....... זעט אויס. איז ער טאקע א סאטמארע/זיידע/אקאונטענט/תלמיד חכם וכדו'. אויך איז מען געווען ביזי וואס וועט ווערען סערווירט ביים וואך נאכט, אבער קרעמער האט אלץ געזאגט "ווער עס וועט דארט זיין וועט וויסען".
די סעקרעטאר האט באלד מודיע געווען די עולם בשם די בעל שמחה אז קיינער האט נישט קיין רעכט צו קומען צום וואך נאכט מיט מער ווי איין ניק. יאנאש האט געבעטען די עולם צו קומען אן קיין חתימות ווייל עס מאכט אים נערוועז. יגר'ל האט אויסגערופען אז לכבוד חדש אדר מוז מען קומען מיט א פאני בילד לעבען די ניק.
די עקסייטמענט איז נאך מער געוואקסען ווען די אינפארמאציע האט ארויסגעליקט אז קרעמער האט פארציילט פאר זיינע ידידים אז יענטאאש גייט זיך אפזאגען פון מ. ראשעקאלשאפט פאר די טאג, כדי ער זאל זיך קענען פערזענליך באטייליגען אין די שמחה. ווי אויך האט צייטליך באקומען ריטען פערמישען פון זיין באלעבאס צו קומען צו די וואך נאכט. די גאנצע וואך נאכט איז פארשטייט זיך געווען אינטער די השכלה פון די דאיען שליט"א.
אזוי ווי איך (די שרייבער) האב אויסגעפונען איבער דער עווענט האב איך געוואוסט אז אויף אלע קאסטען מיז איך דארט זיין ביי די שמחה ווייל עס קען ארויס קומען א גוטע ארטיקעל פון דעם. אשר על כן הננו לפניך באשמה רבה מיטצוטיילען מיט מיינע חשוב'ער ליינער בערך וואס עס איז דארט פארגעקומען.
אזוי ווי איך בין אנגעקומען צום קארנער פון די גאס האט זיך די טרעפיק מיטאמאל אפגעשטעלט. נאכען ווארטען פאר א 2 – 3 מינוט גיי איך ארויס פון מיין קאר און איך פרעג איינעם וואס עס גייט פאר. זאגט ער מיר אז עס איז דא א וואך נאכט דאון די בלאק, און עפעס א בחור'ל האט מחליט געווען אז ער גייט זיך מאכען משה וויכטיג און דיירעקטען די טראפיק (כאילו עס האט אויס געפעלט).
איך זעץ מיך צוריק אריין אין מיין קאר און אזוי ווי איך בין אנגעקומען אינמיטען פון די גאס האט זיך פארגעשפילט פאר מיינע אויגען אן אינטרעסאנטע סצענע. עס שטייט א בחור אין מיטען גאס. ער האט אויסגעזען אביסעל אונטער פינף פיס הויך, און בערך 260 פונט. אן אראנדזער בארד מיט ברייטע ציפלאשעטע פיאות ביז זיינע אקסלען. גרויסע ווייסע פלעסטיג גלעזער אויף די - גיניס ווארלד אוו רעקארדס - גרעסטע נאניע וואס איך האב נאר אמאל געזען. זיינע אוירען האב איך ניטאמאל געקענט זען ווייל זיי זענען געווען באדעקט מיט א ריזיגע געירשנטע פייגעל נאכלאזאכץ-שמוציגע באלי היט וואס איז אים געלעגען שיף אויף זיין קאפ באדעקענדיג פון זיינע אויגן ברעמען ביז זיין גענאק. מיט זיינע גראבע הענט און פיצי פינגערס ווייזט ער פון אלע זייטן אהין און צוריק, ער האט אויסגעזען כאילו ער האלט אינמיטען טאנצען די קעדאטשקע. איך שריי ארויס פון מיין פענסטער "רוק ארויף דיין הוט אביסעל וועסטו קענען זעהן אז אלעס איז אקעי און קיינער דארף דיך נישט דא". ער דרייט זיך אויס צו מיר מיט א נצחון'דיגע שמייכעל אויף זיין פנים און שרייט צוריק "נו נו! איך וועל מארגען שרייבען אן ארטיקעל וועגען דיר אין די קרעטשמע".
בקיצור, איך טרעף א פארקינג ספעיס און וילכו, מ'גייט אריין צום וואך נאכט.
אזוי ווי איך גרייט מיך אריין צו גיין צום וואכנאכט וועלעכע איז פארגעקומען ביי זיין טאטען אינדערהיים אויף די ערשטע שטאק פון א טרי פעמעלי הויז, הער איך פלוצלינג אזא הויכע שארט סטאפ, איך האב נאך אזאנס קיינמאל נישט געהערט. איך גיב מיך א דריי אויס, און דא האב איך געכאפט מיין ערשטע שאק פון די נאכט.
אויפ'ן סיידוואק ארויף האט ער געפארקט זיין מאנרוי באס אן קיין שום חשבן פאר קיינעם. די טיר מאכט זיך אויף און די דרייווער לויפט אראפ פון די באס. ער זעט מיר אויס צו זיין א גוטע פערציג יאר אלט,ער טראגט א בלויע סוועדער מיט א הוד, אין די בעק שטייט אין גרויסע אותיות "מאנראו באס", א בארד וואס איז שוין מער ווייס ווי בלאנד, שטעכעדיג און שארף ווי שפיזען פון אזוי פול יאר פון שניצעריי. זיין פנים האט אסאך קנייטשען און ליינס ווי ער וואלט מיטגעמאכט אסאך אין זיין לעבען. די אויבערשטע צוויי קנעפלעך פון זיין העמד זענען גענוג אפען אז די ווייסע האר פון זיין רויטע טשעסט שטעקען זיך גוט ארויס. די צווייטע און דריטע פינגער פון זיין רעכטע האנט האבען אויף זיך אזאנע רינדיכיגע ברוינע פלעקען א זכר פון די 25 יאר וואס ער רייכערט שוין. און די זעלבע ווייזט אויך די צוויי ברוינע פלעקען וואס זענען אויף זיינע וואנצען פונקט אינטער זיין נאז לעכער ווי זיי וואלטען ווען געוויזען אט דא קומט די רויעך פון. ער לויפט צו צו מיר בשעת ער פאקט אוועק זיי נעקסטעל און ער פרעגט מיך "דו ביזט אויך דא פון היימיש?" איך שאקעל צו מיט די קאפ, און איך פרעג אים ווער ביסטו? זאגט ער מיר..................
איר דארפט אייך אוועק זעצען דא............
ער זאגט מיר מיט א האלבע לאך...................
...................יור נאט גאנע בליוו מי אבער איך בין מיללער.
כ'האב געמיינט אז איך גיי חליש'ען. ער קוקט מיך אן מיט א שמייכע'לדיגע פנים און זאגט מיך "איך האב געוואוסט אז די עולם וועט האבן א גרויסע סורפרייז ווען זיי וועלען מיר זעהן, אבער וואס פארשטייסטו? אין מיינע צייטען ווען איך האב חתונה געהאט האב איך באלד געדארפט גיין ארבייטען על המחיה ועל תנובת השדה צו ברענגען ברויט פאר מיין ווייב אין קינדער. קיין ענגליש האט מען נישט געקענט און ממילא האט מען געוואלגערט פון איין דזאב צום אנדערען ביז מ'איז געווארען א באס דרייווער. אנהייב בין איך געווען זייער ציבראכען אז איך האב געמוזט נעמען אזא דזאב, אבער ווען איך האב מיך דערמאנט ווי איך האב אמאל געליינט איבער אן אנדערע באס דרייווער, ר' ישעי' די בעל לקט בהיר, האב איך איינגעזען אז מען קען זיין א פיינע איד אפילו אויב מען איז א באס דרייווער. צווישען דזאבס לערן איך אלץ, און אויף די וועג הער איך צו צו ר' ישראל דוד'ס שיעורים אויף יגרל'ס איי פאד. אפאר מאל א טאג כאפ איך מיך אריין אין קרעטשמע און איך פאק אויס אלע חידושים פון די טאג און נאך."
"עניוועי, קומסט אריין?" פרעגט ער מיך. איך דריי מיך אויס צו אים און איך פרעג אים, "ווי אזוי מיינסטו קרעמער זעט אויס"? זאגט ער מיר, "ער מוז זיין א מידל עידזש מען זיכער, ער איז דאך די מייסד פון די גאנצע זאך, איך הער אז ער איז דאך דא געווען נאך פאר'ן ערשטע חורבן"! אבער אזוי ווי אונז זענען אריין געקומען האבן מיר גלייך אויס געפונען אז מיר האבן זיך טועה געווען.
מיר האבן גלייך געזען א גאנץ גרויסע דיינינג/ליווינג רום אנגעפילט מיט קליינע טישן באדעקט מטל השמים ומשמני הארץ, אלע מאכלים פון יגרל'ס "ס'איז דא צו עסן אין די קרעטשמע" אשכל איז דארט געווען. ביים אויבן אן זענען געזעצען 2 בערך 60 יעריגע מענטשען וועם איך שטעל מיך פאר זענען די 2 זיידעס. ביים עק פון די צימער ארום א טיש זענען געזעצען אפאר חברה און לעבן זיי איז געשטאנען די בעל שמחה און אלע האבן זיך געקוילערט פאר געלעכטער.
די בעל שמחה אליין, (וואס מידעל עידזש ווען מידעל עידזש?) א 25 יעריגע יונגערמאן, עוורידזש הייט, עוורידזש בילט, א שיינע ביער בייכעל, א קליינע צוזאמגעקעמטער שווארצע בארד, פיצעלע שיינע געקראזעלטע פאה'לעך, ער שמייכעלט פון אויער צו אויער, אזוי ווי אונז קומען אן צום טיש הערן מיר ווי ער זאגט "עולם איך בעט אייך קיפ איט דאון, מאכטס נישט קיין גערודער, מיין טאטע ווייסט נישט וואס דא גייט פאר, סאו מאכטס נישט קיין שאו, פירטס אייך אויף איידל".
מיללער אינטרעדאסט זיך גלייך צום עולם, אבער קיינער וויל נישט גלייבען אז דאס איז די סקרענטאנער רב דאוצר הספרים בראודקעסטער פון די סאן פראנסיסקא דזייענטס און סאנדעי נייט בעיסבאלל. בקיצור איינס ביי איינס אינטרעדאסט זיך יעדער. קודם די דאיען מיט די שיפע קעשענעס, דערנאך איכער מיט'ן אויסגעריבענע הוט און צופלעקטע רעקל אזש מען קען דערקענען אז ער ארבייט שווער. טריאו שרייט ארויס פון אונטער די טיש "איך בין חבוי". צייטליך זעט אויס ווי א פרישע שנה ראשונה אינגערמאן כאטשיג ער טענה'ט אז ער איז שוין כמעט 23 יאר אלט. חיים ברכה האט די לענגסטע בארד פון אלע (כמעט ביז די קניען) און ער זיצט מיט זיין לעפטאפ און ער ווייזט די עולם זיין נייע אקאונטינג פראגראם. לאקשען ברעט אין פאטאקי זעען כמעט אויס ווי צווילינג ברודער. איזאק האקט ליצנות פון א יעדער איינעם. זארעך פעפער זיצט אנגעזעצט אינגאנצען פון די פאכמארערטע וועטער. יגרל און דארפסמאן שלאגען זיך ארום איבער א פשט אין רש"י. שוועמעל איז די איינציגסטע וואס האט אויס געזען פונקט ווי ער זעט אויס אין קרעטשמע. יא יא! מיט די גרויסע הוט און די 2 לעכער פאר זיינע אויגן. ער זאגט אז געווענדליך טראגט ער עס נישט אין פאבליק, אבער דא האט ער עס מיט געברענגט כדי מען זאל אים דערקענען. אבי איז ארום געטאנצען ער האט אויס געזען ווי ער קען זיך נישט אפשטעלען טאנצען פאר קיין רגע, ווי ער וואלט געהאט א.ד.ה.ד. אלעקסיי לויפט אריין, און ווען ער האט געטריפט אויף אלטערס שוך בענדעל איז א גאנצע פעקל דבר יום ביומו'ס ארויס געפאלען פון זיין טאש. אנדי זעט אויס ווי א 30 יעריגע רבי'שע אייניקעל, דאר און הויך, מיט א ריבסינע בעקישע, אבער די ציצית טראגט ער אינטער זיין ווייס און ווייס געסטארטשטע העמד, אויף געצויגענענע שווארצע זאקן, האלבע באקסעדיגע שיך, שיינע גאלדענע באקסעדיגע רימלעס ברילען. יאנאש בייגט זיך איבער צו קאנא און טרייט ארויס צו הערען פון זיינע אויער פלאגס וואס פאר א תורה טעיפ ער הערט דארט, און ער רופט זיך אן. "דו הערסט סטיוו סאמערס יעצט"? און קאנא שישקעט אים ווייל ער שעמט זיך דערמיט. בני היכלא פירט אן די גאנצע קופקע עז אלוועיז, און היות דאס איז א פעמעלי צייטונג קען איך נישט באשרייבען די שמועס וואס די רבי בעני זז"ג האט דארט געגעבן, ודי.
איך דריי מיך ארום און איך זעה א בערך 35 יעריגע מאן 6 פוס הויך, א שיינע בעלעבתישע בייכעל שטעקט זיך ארויס פון זיין אפענע בלויע טשעקערד סוט. זיינע סטארטשד קאפס טון קאפלינקס שטעקען זייך ארויס פון זיינע ערמעל. זיין שווארצע בארד מיט אפאר ווייסע שטריכען איז נישט אזוי לאנג גראדע אבער ער שלעפט און ציט עס צוזאם פון אלע זייטען אזוי טייט און קניפט עס אונטער אז א באבעל פון פלייש שטעקט זיך ארויס ביי זיין האלדז און 2 שיינע פליישיגע בעקעלעך שטעקען זיך ארויס פון אויבן. זיינע פאות זענען שיין צוזאם געקניפט איבער זיין אויער. און אויף זיין קאפ ליגט א שטאפענע הוט וואס זיין ברים פון ביידע זייטען זענען ארויף געבויגען ווי א קאו-בוי הוט. ער שפאצירט ארום פון טיש צו טיש ווען ער כאפט מיט זיין לינקע פון איין טיש א ראם באל, פון די צווייטע א קאשו פון די דריטע 5 ארבעס באנדלעך וועלכע ער שליידערט אריין אין זיין מויל ווי קאגעלעך. און אין צווישען קלאפט ער מיט זיין רעכטע האנט אויף יענעמס רוקען מורמעלענדיג עפעס אונטער און לאכענדיג מיט א דיקע שטימע. איך קוק אים אזוי אן טרייענדיג אויס צו פיגערען אויב איך ווייס ווער דאס איז. פלוצלינג זעה איך אז עפעס איז ראנג מיט אים, קודם האט אויס געזען ווי זיין לינקע אויג איז אינגאנצען פארמאכט, דערנאך נעמט ער זיך אזוי בלינקען מיט זיינע אויגן אז עס האט אויס געזען ווי זיינע אויגן ראלען זיך ארויף און אראפ פון זיין שטערען. איך לויף גלייך צו צו אים אים גיב אים א סלעפ פייוו אין זיין האנט און איך שריי אויס מממממאאאאאשששששקקקקקעעעעע!!!!! און ער נעמט זיך ווידער לאכען מיט זיין דיקע שטימע. איך פרעג אים "ווער איז דער קליינטשיגע וואס כאפט אזוי שיין אן דיין האנט"? זאגט ער "דאס איז דאך מיין מאשקעלע"!
יעצט גייענדיג צום דריק קומט אן די ידיעה אז מען ווארט נאך אלץ אז יענטאאש זאל אנקומען צום וואכנאכט. א גוטען שבת!
איך זאג נאך אמאל, אז איך נעם נישט קיין אחריות אויף די תוכן הארטיקע איך האב נאר אראפ געברענגט ווארט ביי ווארט.
אדרבא מ'בעט די עולם וואס איז דארט געווען צוצולייגען וואס און ווער איז דארט געווען וואס שטייט נאך נישט אין די ארטיקעל.
ובזה יצאתי ידי חובת תשובת המשקל.
-
