שמועסן רינגס ארום דעם פארכאפטן אראבישער יונגטליכער

[דער תהילים איד]

אדמו"ר מסאטמאר (מהר"א) שליט"א האט יעצט גערעדט אין די מתיבתא א תהלים שיעור און מאריך געווען איבערן מצב, זאגנדיג אז די סכנה איז גרויס און מיר מוזן זיך אפטרייסלען פון די מתנחלים, פון די ציונים, און פון די נקמות.

[חסיד נלהב]

אדמו"ר מסאטמאר (מהר"א) שליט"א האט יעצט גערעדט אין די מתיבתא א תהלים שיעור און מאריך געווען איבערן מצב, זאגנדיג אז די סכנה איז גרויס און מיר מוזן זיך אפטרייסלען פון די מתנחלים, פון די ציונים, און פון די נקמות.

זייער שטארקע רייד, ווי קעמען עס הערן

רבי שמואל שלמה האט אויך נעכטן שיין גערעדט אויף קול סאטמאר איבער די מצב.
אזוי אויכעט די דומ''ץ ב'סאטמאר ורב מהר''י ט''ב הרב פילאף שליט''א אויף חומת הדת.

[חסיד נלהב]

די רייד פון סאטמאר מהר''א

http://www.bechatsrossatmar.com/Audio/D ... iz5774.MP3

[א איד אין גלות]

די רייד פון סאטמאר מהר''א

http://www.bechatsrossatmar.com/Audio/D ... iz5774.MP3

נאך שארפער ווי די גלות איד

[א איד אין גלות]

א יעדער פראוועט זייער שמחה לויט זייער מסורה, די אראבער טיילן צוקערליך פאר די קינדער, און די ישראלים דריקן אויס זייער שמחה אויף פייסבוק, טויזענטע קאמענטירן מיט פרייד דעם געלונגענע פאלעסטינע מארד

[מר. גרין]

אויף ככר איז אויך דא א פילע רעקארדינג פון די דרשה פון האדמו"ר מסאטמער

רוב פון די באמבעס בשעת פון די אינטעפאדא איז געווען אין צענטער פון לאנד [ירושלים] איז וואס זענען די וואס וואוינען אין ירושלים עפעס בעסער?

[מחותן]

מר גרין, איידער איר געט עצות וואס יא אדער נישט צו זאגען, לאמיר אייך בעטען א עצה.. איר האט דאך די קאנקעשענס אין מידיא, ביטע געבט מיר די נומבער וויפיל דירעקטע קרבנות די שטחים האבן געקאסט אין די לעצטע צען יאר, איך רעדט פון קרבנות וואס זענענן געהרגט געווארען על אדמות השטחים..

דערנאך וועלן מיר רעדן וופיל אומדריעקטע קרבנות די שטחים האט געברענגט.. דאס הייסט טעראר אקציעס אדאנק די שטחים..

דערנאך איז שייך צו הערן אייער דעת תורה צו די עלטערן האבן יא אדער נישט א רעכט צו וואוינען אין די שטחים.

[יודל מענדלזאהן]

דערנאך וועלן מיר רעדן וופיל אומדריעקטע קרבנות די שטחים האט געברענגט.. דאס הייסט טעראר אקציעס אדאנק די שטחים..

דערנאך איז שייך צו הערן אייער דעת תורה צו די עלטערן האבן יא אדער נישט א רעכט צו וואוינען אין די שטחים.

דאס איז געוואלדיגע אויפטוה! א חידוש נפלא! איך האב גארנישט געוואוסט אז די טעראר אקציעס קומען א דאנק די אידישע ישובים אין די שטחים, נישט צוליב די מדינה זעלבסט. הייסט עס אז אין די מינוט וואס די מדינה געבט אויף די שטחים וועט זיך אויפהערן טעראר?
זייט מיר מוחל טויזענט מאל ר' מחותן, אבער קען איך ביטע פארשטיין וואס פארא מין פראגע איז דאס בכלל? ווי איז מעגליך אויף א וויסענשאפטליכן אופן צו באשטימען וועלכע טעראר אקציעס זענען פארגעקומען "אדאנק די שטחים" און וועלכע "אדאנק די איבריגע מדינה?"
לויט די שיטה, איז נישט די מדינה זעלבסט שולדיג? די מדינה איז כשר? נאר די שטחים אינדרויסן פון די א.ג. "גרינע ליניע" זענען דער גורם צו טעראר?

[מחותן]

יודל

סאום האו האט איר פארזען מיין ערשטע האלב תגובה, און איר טייטשט אריין זייער אסאך משמעות - מער וופיל איך האב געשריבען - אין די צווייטע האלב..

די ענטפער צו אייער שאלה; עס לאזט זיך גלייבען אז אלמלא די מדינה וואלט ווען געסטאפט בויען אין די שטחים, און זיי וואלטן שלום געמאכט מיט די פאלסטינער דאן וואלט געווען ווייניגער קרבנות פון טעראר, צו עס וואלט במציאות טאקע אזוי געווען אדער נישט קען מען נישט וויסען וויבאלד מען האט נאך נישט פראבירט.. און אזוי אויך וועלכע זייט עס איז שולדיג און די נישט שלום האט מען שוין דא צענדליגער מאל דעבאטירט און עס איז אירעליווענט און נישט אין פלאטץ נאכאמאל איבערצוגיין. (מעגליך די פאלסטינער זענענן שולדיג, עס איז אבער אירעליווענט צום יעצטיגען מציאות)

נאכאמאל. קאמען סענעס זאגט אז דאס בויען און אויפהאלטען די שטחים ברענגט אומדירעקטע קרבנות פון טעראר, צו די טעראר וועט זיך אויפהערן נאכען סטאפען מיט שטחים דאס ווייסט נאר דער יודע עתידות, אבער די וואס שטיצען און בויען אין די שטחים האבן לכאורה א אומדירעקטע חלק אין די יעצטיגע טעראר וויבאלד יעצט איז די שטחים די תירוץ און סיבה פאר טעראר אקציעס.

דאס איז אלעס גערעדט איבער אומדירעקט קרבנות אדאנק די שטחים, אבער דערנאך איז דא קרבנות וואס מען איז מקריב על אדמות השטחים, מענטשן וואס ווערן אויסגעשחטן וואוינענדיג אדער לערנען אויף די שטחים, היי יאר האלסטע שוין ביי פיר קרבנות וואס זייער נאמען איז שטארק באוויסטט ביי יעדעם.. די דריי בחורים און ברוך מרזל ער״פ, און עס איז דא נאך צענדליגער מען דארף נאר גיין זיכען די נעמען.

[יודל מענדלזאהן]

אויפגעבן אלע שטחים איז טייטש, מעלה אדומים, גאנץ רמות, רמת שלמה, און נאך הונדערטער ישובים קלענערע און גרעסערע. דו ווייסט וויפיל מענטשן מ'רעדט דא?
דאס איז פון א לאגיסטישע שטאנדפונקט.

"שלום געמאכט מיט די פאלעסטינער."
דו קלערסט באמת אז ס'פארהאן אזא מעגליכקייט?
"מ'האט נאכנישט פרובירט". ניין? ווי אזוי האט אראפאט רעאגירט ווען אולמערט האט אים געוואלט אוועקגעבן אלע שטחים אויף א גאלדענע טאץ?
וואס האט שרון אויפגעטוהן? חוץ פון טויזענטער מיסיל'ס אויף שדרות, אשדוד, אשקלון און נאך שטעט, וואס האט די מדינה פארדינט - פון א זיכערהייט שטאנדפונקט - פון אויפגעבן אלע ישובים אין עזה און זיך טאטאל ארויסציען פון דארט?

"קאמען סענס?"
פון אן אראבישע שטאנדפונקט, וועט נישט זיין קיין שלום איידער די מדינה גיבט אויף די גאנצע. נישט די שטחים, נאר די גאנצע מדינה.
די מדינה ווייסט עס, און דו ווייסט עס אויך. ווייל עס קאמען סענס.

[יודל מענדלזאהן]

דאס איז אלעס גערעדט איבער אומדירעקט קרבנות אדאנק די שטחים,

איך זעה נאך אלץ נישט ווי אזוי דו האסט באשטימט וועלכע קרבנות זענען א דאנק די שטחים.

אבער דערנאך איז דא קרבנות וואס מען איז מקריב על אדמות השטחים, מענטשן וואס ווערן אויסגעשחטן וואוינענדיג אדער לערנען אויף די שטחים, היי יאר האלסטע שוין ביי פיר קרבנות וואס זייער נאמען איז שטארק באוויסטט ביי יעדעם.. די דריי בחורים און ברוך מרזל ער״פ, און עס איז דא נאך צענדליגער מען דארף נאר גיין זיכען די נעמען.

איך קען עטליכע נעמען פון קרבנות וואס מען האט מקריב געווען על אדמות מדינת ישראל, נישט אין די שטחים.
ווילסטו אסר'ן צו וואוינען אין ירושלים?

[צווייפעל]

מר גרין, איידער איר געט עצות וואס יא אדער נישט צו זאגען, לאמיר אייך בעטען א עצה.. איר האט דאך די קאנקעשענס אין מידיא, ביטע געבט מיר די נומבער וויפיל דירעקטע קרבנות די שטחים האבן געקאסט אין די לעצטע צען יאר, איך רעדט פון קרבנות וואס זענענן געהרגט געווארען על אדמות השטחים..

דערנאך וועלן מיר רעדן וופיל אומדריעקטע קרבנות די שטחים האט געברענגט.. דאס הייסט טעראר אקציעס אדאנק די שטחים..

דערנאך איז שייך צו הערן אייער דעת תורה צו די עלטערן האבן יא אדער נישט א רעכט צו וואוינען אין די שטחים.

הרב מחותן


איר ענטפערט נישט מר. גרין'ס שאלה.

אלזא וועל איך עס איבערשטעלן, די שאלה איז צוטיילט און צוויי.

איינס בפרטיות אויף די דרשה, ער פרעגט ווי האט פשט צו באשולדיגן אומגליקלעכע עלטערן וועלעכע פאלגן אויס די הוראת פון זייערע פירער, און וואוינען דארטן מיט מסירות נפש, אפשר זאל מען באשולדיגן די בחורים זעלבסט אז זיי וואלטן געברויכט אנטלויפן פון זייערע עלטערן, (אויב באשולדיגן, קען מען באשולדיגן זייערע פירער) ?

צווייטנס בכלליות, אויב האלטן זיי אז מדארף אנהאלטן שלימת הארץ מיט מסירות נפש, סא וואס איז די רציחה משנה? ווען אין סאטמאר זאגט מען אז א מדינה איז יהרג ואל יעבור, מיינט דאס דען נישט אז מדארף זיך לאזן (קידנעפן און) הרג'ן במלוא מובן המלה ?

למשל, טייל פרייע האלטן אז דאס וואס אונזערע רבנים האבן נישט מיט געשטימט מיט די הכשרה און עליה(פארן קריג) האט גורם געווען אז אסאך זאלן אנקומען אויף אוישוויץ, (נישט דא די פלאץ אריינצוגיין דערין)
סא די פאסירונגען זענען דען משנה די תורה?

איין זאך וואס קען זיין אז זייערע רבנים האלטן עס אויך נישט ממש פאר א מצוה, נאר סאיז מער אזא לאומ'ישע קאמפיין.

א גוטע הסבר איז וועלקאם.

נ.ב. הרב מחותן, אריינפליקן פאר א פרא
מדינה איז נישט עטיש דא אויף איי וועלט, זיי בלויז מסביר, ווייל יענער האט נישט די זעלבע שרייב רעכטן ווי דו, סא סהאט אזא פנים ווי דער וויכוח פון ר' יחיאל מפאריז וועלעכע האט נישט געטארט זאגן דאס און יענץ נישט צו פארשעמען די קירכע.

[מחותן]

יודל. ווען מען רעדט היינצוטאגס פון אויפגעבן שטחים רעדטמען נישט פון אלע שטחים, נאר מען רעדט פון מאכען א לאנד פאר לאנד אדער א געלט דיעל..

ענעוועי, צו עס וועט זיין שלום אדער נישט איז נישט שייך צו וויסען, מעגליך טאקע אז נישט.. במקום אחר האב איך שוין עטליכע מאל געשריבען דיינע נקודות. אבער דאס נעמט נאך נישט אוועק די פאקט אז פון די מדינה זייט איז דאס בויען אויף די שטחים די זאך וואס שטיפט און האלט אויף די פייט.. די עצם קיום המדינה איז נישט א טעגליכע שטער צו שלום ווייל עס איז א פאקט, אבער די שטחים איז יא עפעס וואס האלט און לעבט אויף טעגליך די מלחמה, וואלט די מדינה געווען נוטראל און נישט אנאסירט יעדן מאנטאג און דערנשטאג נייע פלענער ווי צי בויען אויף די שטחים איז מעגליך אז עס וואלט געווען רואיגער..

[מחותן]

אבער דערנאך איז דא קרבנות וואס מען איז מקריב על אדמות השטחים, מענטשן וואס ווערן אויסגעשחטן וואוינענדיג אדער לערנען אויף די שטחים, היי יאר האלסטע שוין ביי פיר קרבנות וואס זייער נאמען איז שטארק באוויסטט ביי יעדעם.. די דריי בחורים און ברוך מרזל ער״פ, און עס איז דא נאך צענדליגער מען דארף נאר גיין זיכען די נעמען.

איך קען עטליכע נעמען פון קרבנות וואס מען האט מקריב געווען על אדמות מדינת ישראל, נישט אין די שטחים.
ווילסטו אסר'ן צו וואוינען אין ירושלים?

איז זע נישט וואס די פארשטייסט נישט, די שטחים איז א גרעסערע מקום סכנה ווי ירושלים, עס איז דארט דא יערליך קרבנות, עטליכע מאל גאנצטע משפחות.. איר ווייסט דאס נישט?

משל למה הדבר דומה: דריווען מיט א קאר ברענגט עקסידענטס, א געוויסע פארצענט מענטשן גייען שטארבן פון א קאר עקסידענט אפילו אויב זיי האבן געדריוורט רואיג און מענטשליך.

דריווען ווי א חיה אויף ספיד הינדערט, שניידען לינעס, טעקסן בשעת דריווען, דרייווען DUI, ברענגט גאר גאר אסאך עקסידענטס, אסאך מער עקסידענט ווי דריווען רואיגג.

אייער טענה צוצישטעלן דאס וואוינען אין ירושלים צו דאס וואוינען אין די שטחים איז איז זייער ענליך אהער. איר זאגט: וויבאלד ווען מען דרייווט נישט פארזיכטיג איז דא גאר אסאך עקסידענטס, דערפאר זאל מען בכלל נישט מעגן דרייווען..

[יודל מענדלזאהן]

יודל. ווען מען רעדט היינצוטאגס פון אויפגעבן שטחים רעדטמען נישט פון אלע שטחים, נאר מען רעדט פון מאכען א לאנד פאר לאנד אדער א געלט דיעל..

ענעוועי, צו עס וועט זיין שלום אדער נישט איז נישט שייך צו וויסען, מעגליך טאקע אז נישט.. במקום אחר האב איך שוין עטליכע מאל געשריבען דיינע נקודות. אבער דאס נעמט נאך נישט אוועק די פאקט אז פון די מדינה זייט איז דאס בויען אויף די שטחים די זאך וואס שטיפט און האלט אויף די פייט.. די עצם קיום המדינה איז נישט א טעגליכע שטער צו שלום ווייל עס איז א פאקט, אבער די שטחים איז יא עפעס וואס האלט און לעבט אויף טעגליך די מלחמה, וואלט די מדינה געווען נוטראל און נישט אנאסירט יעדן מאנטאג און דערנשטאג נייע פלענער ווי צי בויען אויף די שטחים איז מעגליך אז עס וואלט געווען רואיגער..

דו זאגסט אז דאס בויען אויף די שטחים איז גורם טעראר, נישט די עצם קיום המדינה. כ'קלער אז מ'וואלט דיר ארויסגע'זרק'ט פון סאטמאר פאר אזעלכע דיבורים... דאכצעך אז בשעתו האט אויסגעבראכן אן אינטיפאדא ווען שרון איז ארויף אויפ'ן הר הבית, נישט ווייל ער האט געבויעט אויף די שטחים.
פארוואס זיי מוזן אנאנסירן יעדעס מאל אז מ'גייט בויען, איז נאר דא איין לאגישע הסבר: התגרות באומות!
אבער אין דעם קענסטו באשולדיגן די ראשי המדינה. וואס איז מיט אלע אידן וואס וואוינען, ארבעטן, אדער לערנען אין ישיבה אין די שטחים? די אלע טוען אקטיוו "שטיצען און בויען"? אלע איינוואוינער פון ביתר זענען אויך שולדיג אין די אנאנסן?

דו זאגסט אז א לאנד דיעל איז מעגליך, אבער ס'איז מסתבר אז ניין. און זאג נישט אז מ'האט נישט פרובירט, ווייל מ'האט יא פרובירט, און טאקע נישט איין מאל. פארפאלן. די מדינה האט אריינגעווארפן דעם גאנצן אידישן ישוב אין א זומפ, און מ'זעהט נישט קיין וועג ארויס.

אייער טענה צוצישטעלן דאס וואוינען אין ירושלים צו דאס וואוינען אין די שטחים איז איז זייער ענליך אהער. איר זאגט: וויבאלד ווען מען דרייווט נישט פארזיכטיג איז דא גאר אסאך עקסידענטס, דערפאר זאל מען בכלל נישט מעגן דרייווען..

1. מה ענין שמיטה אצל הר סיני?
2. אויב דו ווילסט עס פארגלייכן, וואלט איך דיר געזאגט אז דרייוון איז א ברירה. קענסט פארן מיט א ביציקל. ס'צו ווייט? בלייב אינדערהיים. אבער דא רעדט מען דאך פון די היים. עס וואוינען הונדערטער טויזענטער אידן אין די שטחים. דאס איז זייער היים. ווילסטו זיי אלע הייסן נעמען דעם וואנדער שטעקן?

צוריק צום פריערדיגן וויכוח: צו לעבן אין די שטחים איז טאקע א גרעסערע סכנה טאג טעגליך, אבער נישט בשעת משלחת זאבים. דאס האט מר. גרין שוין ערווענט, אז ביי די אינטיפאדא איז דוקא אין צענטער פון ירושלים געווען די גרעסטע סכנה, און אויף דעם האסטו נאך אלץ נישט געענטפערט, נישט זיין פראגע און נישט מיינס, אויב בשעת אן אינטיפאדא וואלט דיין דעת תורה גע'אסר'ט צו וואוינען אין ירושלים.

דרך אגב:
1. דו ווייסט אפשר וואו ס'ענדיגט זיך ירושלים און וואו הייבט זיך אן די שטחים?
2. ווען איינער גייט, וואוינט, לערנט, אין געגענט פון מאה שערים, רח' הנביאים, וואו עס דרייען זיך 24 שעה א טאג גאנצע גרופעס אראבישע יונגען, הייסט עס "געדרייווט פארזיכטיג"?
3. בשעת די אינטיפאדא, מעג מען פאר'ן אויף א באס אין ארץ ישראל?
4. מעג מען בכלל וואוינען אין ארץ ישראל? ווער רעדט שוין אז אייסיס פאראדירט מיט סקאד מיסיל'ס? אדער ווען איראן וועט פארמאגן אן אטאם באמבע ה"י?

[מחותן]

יודל,

נעכטען ווען איך האב אנגעפרעגט מר גרין היתכן ער זאגט אז די מתנחלים זענענן נישט שולדיג, האב איך נישט געוויסט אז די דרשה האט געמאכט אזא שטורעם, איך האב בכלל נישט געזיכט צו רעדן דערפון, איך האב מיר בסך הכל באצויגען צו די איין שמאלע מציאות אז דאס וואוינען אויף די שטחים ברענגט פאטאליטעטן - דאס איז מיין מיינג לויט ווי אזוי איך זע עס, לדעתי איז וואוינען אויף די שטחים פינקט ווי דרייווען DUI, דערפאר האב איך נישט פארשטאנען ווי עס קימט צו מר גרין אזא זיכערהייט צו זאגען אז מען טאר נישט זאגען אז שטחים ברענגט קרבנות.

הערשט יעצט צופרי האב איך באמעקרט (נאך וואס חסיד האט דא געברענגט א לאנגע C/P אינעם אשכול) אז די דרשה האט היץ, און אז די דרשה איז בכלל א אישו, אי משום הא בין איך מער נישט דא אינעם שמיעס.. אלץ פרינציפ רעדט איך נישט אריין אין אזעלכע ענינים, מחמת כמה סיבות, ועיין באישי.

[יודל מענדלזאהן]

יודל,

נעכטען ווען איך האב אנגעפרעגט מר גרין היתכן ער זאגט אז די מתנחלים זענענן נישט שולדיג, האב איך נישט געוויסט אז די דרשה האט געמאכט אזא שטורעם, איך האב בכלל נישט געזיכט צו רעדן דערפון, איך האב מיר בסך הכל באצויגען צו די איין שמאלע מציאות אז דאס וואוינען אויף די שטחים ברענגט פאטאליטעטן - דאס איז מיין מיינג לויט ווי אזוי איך זע עס, לדעתי איז וואוינען אויף די שטחים פינקט ווי דרייווען DUI, דערפאר האב איך נישט פארשטאנען ווי עס קימט צו מר גרין אז זיכערהייט צו זאגען אז מען טאר נישט זאגען א שטחים ברענגט קרבנות.

הערשט יעצט צופרי האב איך באמעקרט (נאך וואס חסיד האט דא געברענגט א לאנגע C/P אינעם אשכול) אז די דרשה האט היץ, דערפאר אויב עס אזוי אלץ פרינציפ בין איך מער נישט דא אינעם שמיעס.. מחמת כמה סיבות, ועיין באישי.

איך האב נישט מיטגעהאלטן דיין גאנצע שמועס מיר מר. גרין. איך האב זיך נאר באצויגן צום לעצטן פונקט. איך פארטיידיג נישט זיין שטעלונג.
איך האב נישט געהערט די דרשה פון סאטמאר רבי'ן שליט"א, און ח"ו איך זאל זיך זיך מתווכח געווען דערין. ווען איך וואלט עס יא געהערט, (און איך וועל עס אי"ה הערן) וואלט איך אויך געהאלטן מיינע הערות ביי מיר.
אגב, איך האב פארראכטן מיין פריערדיגע תגובה און צוגעלייגט עטליכע נקודות. עיין דארט וועגן דיין משל מיט דרייוון ווילד.
מצדי איז דער שמועס דא אויך געשלאסן.
סייווי וועט באלד קומען א מנהל און וועט מחליט זיין אז ס'שמעקט אים נישט די גאנצע מעשה, און די גאנצע שמועס וועט אויסגעמעקט ווערן.

[לכתחילה אריבער]

יודל.

לאמיר זיין זייער אפטעמיסטיש.... כ'טראכט..... אויב געט די מדינה אויף אלע "שטחים", וועט די טענות פון די "נארמאלע וועלט" זיך מוזן איינשטילן, און דאן וועלן די אראבער וויסען אז אויב פארפירן זיי ווייטער, וועט זיך מד"י צולאזען די הענט, און קיינער וועט זיי נישט אפשטעלן, דאס וועט זיי צווינגען צו קלערן "לאנג און טיעף" פארן שיסן א ראקעט.

ממילא קען אפשר זיין עס וועט זיין שלום.

#לינקע פרעספעקטיוו

[יודל מענדלזאהן]

יודל.

לאמיר זיין זייער אפטעמיסטיש.... כ'טראכט..... אויב געט די מדינה אויף אלע "שטחים", וועט די טענות פון די "נארמאלע וועלט" זיך מוזן איינשטילן, און דאן וועלן די אראבער וויסען אז אויב פארפירן זיי ווייטער, וועט זיך מד"י צולאזען די הענט, און קיינער וועט זיי נישט אפשטעלן, דאס וועט זיי צווינגען צו קלערן "לאנג און טיעף" פארן שיסן א ראקעט.

ממילא קען אפשר זיין עס וועט זיין שלום.

#לינקע פרעספעקטיוו

איך געדענק נאך ווי שרון און פערעס האבן געזאגט ממש כהאי לישנא איידער זיי האבן צוריקגעגעבן עזה!

[משנה מקום]

יודל.

לאמיר זיין זייער אפטעמיסטיש.... כ'טראכט..... אויב געט די מדינה אויף אלע "שטחים", וועט די טענות פון די "נארמאלע וועלט" זיך מוזן איינשטילן, און דאן וועלן די אראבער וויסען אז אויב פארפירן זיי ווייטער, וועט זיך מד"י צולאזען די הענט, און קיינער וועט זיי נישט אפשטעלן, דאס וועט זיי צווינגען צו קלערן "לאנג און טיעף" פארן שיסן א ראקעט.

ממילא קען אפשר זיין עס וועט זיין שלום.

#לינקע פרעספעקטיוו

איך געדענק נאך ווי שרון און פערעס האבן געזאגט ממש כהאי לישנא איידער זיי האבן צוריקגעגעבן עזה!

און וואס איז געווען די תוצאה נענטערע און מער ראקעטס
יעצט לאמיר זיך אויסמשלען וואס וועט געשען אז מדינת ישראל וועט אלעס צירוק געבען וואס זיי בעטען "יעצט"
און שוין עס איז שוין דא א פאליסטינע לאנד און כאמאס גייט ווייטער אן מיט זייער טעראר און פאליסטינע זאגט אונז קען מיר גארנישט טון עס אפצישטעלען

[לכתחילה אריבער]

יודל.

לאמיר זיין זייער אפטעמיסטיש.... כ'טראכט..... אויב געט די מדינה אויף אלע "שטחים", וועט די טענות פון די "נארמאלע וועלט" זיך מוזן איינשטילן, און דאן וועלן די אראבער וויסען אז אויב פארפירן זיי ווייטער, וועט זיך מד"י צולאזען די הענט, און קיינער וועט זיי נישט אפשטעלן, דאס וועט זיי צווינגען צו קלערן "לאנג און טיעף" פארן שיסן א ראקעט.

ממילא קען אפשר זיין עס וועט זיין שלום.

#לינקע פרעספעקטיוו

איך געדענק נאך ווי שרון און פערעס האבן געזאגט ממש כהאי לישנא איידער זיי האבן צוריקגעגעבן עזה!

אבער די וועלט איז נאך אלס אויף די זייט פון די אראבער צוליעב יהודא און שומרון. איך רעדט אז מען געט אלס צוריק.

[דער תהילים איד]

איך וואלט נישט אריין אין די וויכוח צו די שלום פלענער (צוריקגעבן שטחים) וואלטן געברענגט א פיינעל סעלושן, איך בין נישט איבערצייגט אויף קיין איין זייט.

אבער לגבי די פארגלייך צו די צוריקקער פון עזה: איך דענק נישט דאס זאל האבן געהייסן א "פיינעל סעלושן" עווער.

--

לכתחילה האקט, והיינו הך.

[משנה מקום]

איך וואלט נישט אריין אין די וויכוח צו די שלום פלענער (צוריקגעבן שטחים) וואלטן געברענגט א פיינעל סעלושן, איך בין נישט איבערצייגט אויף קיין איין זייט.

אבער לגבי די פארגלייך צו די צוריקקער פון עזה: איך דענק נישט דאס זאל האבן געהייסן א "פיינעל סעלושן" עווער.

--

לכתחילה האקט, והיינו הך.

איך גיי אויך נישט אריין דערין איז לאמיר אנעמען אז סאיז א ספק
איז אויף א ספק מעג מען עס טון?

[לכתחילה אריבער]

איך וואלט נישט אריין אין די וויכוח צו די שלום פלענער (צוריקגעבן שטחים) וואלטן געברענגט א פיינעל סעלושן, איך בין נישט איבערצייגט אויף קיין איין זייט.

אבער לגבי די פארגלייך צו די צוריקקער פון עזה: איך דענק נישט דאס זאל האבן געהייסן א "פיינעל סעלושן" עווער.

--

לכתחילה האקט, והיינו הך.

איך גיי אויך נישט אריין דערין איז לאמיר אנעמען אז סאיז א ספק
איז אויף א ספק מעג מען עס טון?

אפשר אויב ס'איז א ספק מוז מען עס טאן! כדי צו בספק ראטעווען אידן?

[יודל מענדלזאהן]

איך וואלט נישט אריין אין די וויכוח צו די שלום פלענער (צוריקגעבן שטחים) וואלטן געברענגט א פיינעל סעלושן, איך בין נישט איבערצייגט אויף קיין איין זייט.

אבער לגבי די פארגלייך צו די צוריקקער פון עזה: איך דענק נישט דאס זאל האבן געהייסן א "פיינעל סעלושן" עווער.

--

לכתחילה האקט, והיינו הך.

איך גיי אויך נישט אריין דערין איז לאמיר אנעמען אז סאיז א ספק
איז אויף א ספק מעג מען עס טון?

די שאלה איז צוריקגעבן? די שאלה איז: ווער גיבט זיי א היתר אויפצוהאלטן א מדינה וואס איר עצם עקזיסטענץ איז א כפירה במלכות שמים?
וועסטו פרעגן: און יעצט אז זיי עקזיסטירן?
אבער ווער פרעגט דען אויב זיי זאלן צוריקגעבן? די מדינה פרעגט דיר א שאלה להלכה? זיי האבן מחליט געווען תשובה צו טוהן און ווילן וויסן דעם דעת תורה?

ווייל אויב נישט, פארוואס זאלן מיר פארשווענדן די צייט צו לאזן וויסן אונזער דעת בעל הבית אויף ווי אזוי מיר קלערן אז די דעת תורה וואלט געפסקנ'ט אויף די פראגע?