משה פיש האט געשריבן:הער שטארק זיך.
אודאי רעדן מיר דא פון אידן וואס האבן עפעס פליסיגקייט אין די קעמערלעך וואס רופט זיך מח, און זיי פארשטייען אז ס'איז דא א צייט וואס מ'דארף אפטרעטן און לאזן אנדערע טון וואס מ'דארף. ס'איז מיר שווער צו רעדן אין נאמען פונעם פותח האשכול, אבער פון זיין תגובה האב איך פארשטאנען אז זיין פראבלעם איז פשוט אז זיין ברידער מיינט אז ער פארשטייט און פראבירט צו 'עקטן גרויסע ברודער' וואס גייט מסביר זיין פארן קליינעם וואס מ'דארף טון. אויף דעם ארויף האב איך געשריבן מיינע ווערטער. אדרבא, אויב וועט דער פותח זאגן אז מ'רעדט פון א שווערערע קעיס וואס דער ברידער איז גארנישט אזא גוטער וואס זוכט צו צולייגן א פלייצע פאר זיין אומבאהאלפענע אינגערע ברודער, נאר ער איז אזא איינער וואס רעדט איבעראל און פארשטייט אייביג בעסער ווייל ער אטעמט שוין לענגער די לופט פון דעם עולם, דאן פארשטייט זיך איז די צוגאנג גאר אנדערש.
ר׳ משה, איך וויל קאמענטירן, אבער נישט איידערן ארויסברענגן לשבחך, דיין געשמאקער פעדער, גלייכער געדאנקנגאנג און יסודיות׳דיגער אבזערוואציע.
לענינינו,
ווי מיר ביידע האבן ארויסגעברענגט, האנדלט זיך דא פון א ברודער וועלעכער וויל בעצם ארויסהעלפן, ואטי ברשעי או בשופטני עסקינן?
דעריבער ערלויב מיר נאר זיך אביסל פארברייטערן, ויה״ר שיהי׳ לתועלת.
לויט מיין הבנה בדברי רמ״פ, רופט ער אן דעם ״באוואוסטזיין״ פונעם מח בכינוי ״חדשות״ און דעם ״אונטער-באוואוסטזיין״ מיט׳ן כינוי ״סטארעדזש״, ריכטיג?
איצט לייגט צו ס׳קעפל: אט די צווייחלקים פינעם מח האבן זיך זייערע פארשידנארטיגע תפקידים, וועלעכע איך וועל מסביר בקיצור נמרץ וויפיל עס פעהלט אויס להבנת הענין.
באוואוסטזיין:
פראצעסירט נייע אינפארמאציע, פאסן נייע החלטות, אין א ניסן שאלאכטץ: אלע פונקציעס וואס טוען זיך נאכנישט ״פון זיך אליין״.
אונטער-באוואוסטזיין:
קאנטראלירט די גוסטעס (בד״כ. ביי א גייסטיש געזונטער מענטש שפילט דער באוואוסטזיין אויך א חלק נכבד אין גוסטעס, ואכמ״ל) האלט פראפיילס אויף זיין איווייראמענט, דהיינו מענטשן, פלעצער און זאכן. אין א ניסן שאלאכטץ: אלע פונקציעס וואס טוען זיך יא ״פון זיך אליין״.
א געוואלדיגע, אבער אנגעווייטאגטע דוגמא, געווענליך ווען אידן כמוני דאווענען שמו״ע, ווערט דאס בעיקר געטאן דורך דעם ״אונטער-באוואוסטזיין״, (ביי סלח לנו ווערט מען גערעגט: ״ווער האקט?״) ווען עס קומט אבער א טויש אין רוטין כדוגמת מוריד הטל צו מוריד הגשם, דאן דארף מען צוקומען צום באוואוסטזיין... און ווען מיר באנוצן עס נישט, פארגעסן מיר טאקע ליידער. (וועם עס פארשטייט נישט וואס איך מיין, בין איך מקנה...).
פרעגט איר דאך מיט רעכט, וואס דרייט דער ש״ז א קאפ דא? פאוואליע רבותי, איך קום אט צום פאוינט.
דער ברודער דנן וויל באמת העלפן, די שאלה איז נאר פארוואס, וואס טרייבט אים דא אזוי צו העלפן? אלזא דאס וועט שוין געוואנדן זיין וועמען איר פרעגט...
דער ״באוואוסטזיין״ וועט ענטפערן: ״מבשרך אל תתעלם׳ ווי קען איך שטיין גלייכגילטיג אין א זייט ווען מיין ברודער מוטשעט זיך מיט קינדער האבן״. ווידעראום דער ״אונטער-באוואוסטזיין״ אויב וועט אונז געלונגן (קיין גרינגער עסק...) אים צו אויסדרוקן דעם אמת, וועט ער ענטפערן בלחישה: ״1) עס וועט בוסטען מיין צעקלאפטע עגא, 2) ווייל איך בין בעסער פון אים האב איך יא קינדער ומכלל הן... 3) זיין פראבלעם מאכט מיך זיך שפירן שולדיג, כ׳וויל נישט שפירן שולדיג, 4) א געלעגנהייט אים צו קאנטראלירן...״ ועוד כזה הרבה לטב ולמוטב.
טא, ווער פון די צוויי איז גערעכט? דער תי׳ איז אז זיי זענען ביידע גערעכט, בסך הכל א דוגמה פון דעם פשוט׳ן סטאנדארט פון אנשים פשוטים אין עשיית המצוות, מ׳מיינט גוט אבער ס׳איז נעבעך אנגעלייגט מיט פניות ופגמים, וואס וועלן נתקן ווערען בעזר השם ווען מיר וועלן תשובה טוהן, דער רע וועט דאן אנידערפאלן, בלייבן וועט נאר די מצווה וואס איז נצחי.
איצט אזוי, וואלט דער ברודער ״באוואוסטזיניג״ געווען וואספארא מגונה׳דיגע נייגונגן עס שטייען אונטער דעם דראנג, וואלט ער געוואוסט וויאזוי זיך צו האנדלן, וואו איין און וואו אויס. נישט חלילה צופיל אריינשטופן די נאז וכו׳. אבער ועכשיו שלא זכינו, ער מיינט נעבעך אז ער מיינט דעם ברודער, ער ווייסט נעבעך נישט אז ער איז פארבלענדעט פון געמיינע נייגונגן וואס ער מיינט ער באזיצט בכלל.
וועט ״גארנישט״ נאר אן איידעלע דירעקטע קאנפראנטאציע.
(רבותים, אויב האט איר נישט פארשטאנן, ליינט איבער נאכאמאל, שהרי בזה תלוי הרב יותר ממה שתשערו)