א קורצע איבערזיכט פונ'ם אשכול.
שיטת קרעמער (משנה ראשונה) ועוד כמה: די מעשיות זענען נישט געשטויגן און נישט געפלויגן....
שיטת והוא פלאי, (קרעמער משנה בתרא): מען טאר נישט קאמערשעלייזן אזא הייליגע זאך ווי תהילים, אויך עס ברענגט צו אמונות טפילות. (די צווייטע זעט מען נישט אז עס זאל שטערן קרעמער'ן במשנה בתרא.)
שיטת משה קארנפעלד: א איד טאר נישט לעבן אויף אזא מין וועג אז ער זאל וויסן וואס האט געברענגט צו וואס. אויך אביסל ענדליך צו די צווייטע חלק פון והוא פלאי.
שיטת לאז געמאכט, ווינקל, LEIBY: האחד בא לגור וישפוט שפוט??? מ'טאר נישט אראפרייסן קיינעם, אבער דאס גאנצע אדוווערטייזמענט מאכט נערוועז....
שיטת MSP: מעגן די אינגעלייט קריגן געלט פאר'ן זאגן תהלים???
שיטת תהלים כולל: די מעשיות זענען יא אמת, ער מעג זיך אדווערטייזן פונקט ווי אנדערע ביזנעסער, און עס ארבעט וואונדערליך, און ווער עס וויל קען זיך עס איבערצייגן.
אוקעי, קודם האבן מיר מער-ווייניגער אראפגעבראכט די שיטות, און וועמען איך האב נישט ערווענט זאל מיר מוחל זיין, כ'שרייב וואס כ'געדענק. און מסתמא איז נישט וויכטיג ארויסצוברענגן מער פוינטס (קוים וואס ביז אהער איז וויכטיג געווען).
עס מוז ארויסגעברענגט ווערן, אז די גאנצע דיסקוסיע איז געפירט געווארן פארהעלטנמעסיג זייער רואיג, ווי עס פאסט זיך פאר אונזער/אייער וועבזייטל.אויך מוז איך זיך עקסטער באדאנקן פאר תהלים-כולל, פאר'ן מאכן פון מיין אנאליז אזא שטארקע בראטל, כמעט ווי מ'באנעמט זיך להבדיל מיט א ראשון. איך האב זייער הנאה געהאט, יישר כוח.
* * *
און צום ענין, עס לאזט זיך הערן אז ווען מ'פארקויפט באבקעס פאר מענטשן, אז מענטשן זאלן ברוגז זיין. אויך וועלן מיר פארשטיין אז מענטשן שפירן זייער באדראעט ווען מ'רעדט צו זיי פסיכילאגיש, מענטשן שפירן זייער אומבא'טעמ'ט ווען מ'רירט אן זייערע הייקעלע סטרונעס. און אין מיינע אויגן, איז דאס דער סך-הכל פון די גאנצע סומאטוכע.
וואס איך וויל איצט, איז אריינגיין אין די צוויי נקודות, און זען צי דאס איז טאקע דא דער נידון.
כ'וועל זיך מחולק זיין מיט'ן ניק "תהלים כולל" (אגב ווי עס קוקט אויס איז דער ניק א פראמינענטער שרייבער ערגעצוואו, אויב דו האסט עפעס שרייבארבעט שיק עס מיר אין אישית...) וואס ער זאגט:
"ריכטיג אז "תהלים כולל" איז א ביזנעס כאחד הביזנעסער, ריכטיג אז אונטער די פירערשאפט פון "תהלים כולל" שטייען עטליכע יונגעלייט וואס ציען חיונה און ברענגן פרנסה אין שטוב פון אט דעם געדאנק" ביודעי ומכירי קאמינא, די גאלד-גרוב איז א ווייטע חלום, מ'האלט נאך אינמיטן דעקן די בודזשעט.
דער "תהלים כולל" איז במקורו פון א אינגערמאן וואס זאגט שוין תהלים יארן לאנג פאר דער כולל האט זיך געגרינדעט, ווער עס קען אים ווייסט צו זאגן אז ער פלעגט יעדן טאג אויסזאגן תהלים פאר'ן דאווענען. במשך הזמן האט ער משפיע געווען אויף נאך מענטשן זאלן זאגן תהלים, און פון דארט צו א מנין... עס האט אנגעהאלטן א קורצע צייט, און כדי אנצוהאלטן די מנין האט ער געגעבן פאר די אינגעלייט א מתנת יד דא אדער דארט, און ווי איר אלע פארשטייט, איז פון דעם אויסגעוואקסן די הייליגע אונטערנעמונג (נעמליך ביזנעס) פון זאגן יעדן טאג תהלים פאר אידן וואס דארפן ישעות און רפואות.
פארוואס גיי איך צום מקור? ווייל ווען מ'נעמט זיך רעדן, דארף מען וואוסן פון וואס מ'רעדט. יעדער פארשטייט אז ווען די מעשה זאל צוגיין אביסל אנדערש, און עס זאל קומען פון א איד וואס האט געטראכט וויאזוי קען מען רייטן אויפ'ן היימישן ציבור און מאכן אפאר דאלער, נו, דאן וואלטן רוב טענות געהאט אן אחיזה. אבער היות עס האט זיך אנגעהויבן אויף אן אנדער סארט מציאות, (וואס איצט נאך וואס עס איז שוין א פאקט קען מען נישט וויסן וויאזוי עס האט זיך אנגעהויבן נאר אז מ'קוקט און מ'וויל זיך איבערצייגן דעם אמת, קען מען עס וויסן) עס האט זיך אנגעהויבן מיט א תמימות'דיגע חשבון פון זאגן תהלים, און יא עס האט זיך פארברייטערט צו מער א גרעסערע פראיעקט, וואס עס זענען דא אידן וואס ארבעטן דערפאר, און זיי באקומען באצאלט פאר זייער ארבעט.
השם ישמרנו, באקומען באצאלט פאר'ן ארבעטן אויף א דבר שבקדושה? יא אזוי האבן אלע גדולים געהאלטן ווען עס האט זיך גערעדט איבער מוסדות התורה וכדו'. נאר ווי אויבנדערמאנט, עס רירט אן האקעלע סטרונעס, עס וועקט אויף א פארגעפיל, פארוואס בין איך נאכנישט איינגעשריבן אינ'ם מוסד? (עס האט מיך אויך לאנג געקוועטשט ביז איך האב זיך איינגעשריבן) ווען עס קומט די סובקאנטשעס קשיא, דאן איז שוין דא א תירוץ: ליגנט, אמונות טפילות, תהלים איז נישט קיין ביזנעס, מאך נישט נערוועז (דאס איז שוין אויך גענוג), טאר מען בכלל מאכן געלט אויף תהלים? וכו' וכו' יעדער מיט זיינע בויך קוועטשעריי. אבער אלעס ווי געזאגט, ווייל דו זאלסט זיך נישט שפילן מיט מיינע געפילן.
אבער מיין טייערער חבר, ווער בעט דיך בכלל זאלסט זיך וואוסנדיג מאכן פון די אלע מעשיות וואס זיי פארקויפן יעדע וואך אין 5-6 (לאזי, גוט געציילט?) אויסגאבעס? יא עס זענען דא אידן וואס זענען פארנומען מיט אזא מאדנע געדאנק פון פארציילן וואונדערליכע מעשיות איבער תהלים וואס פאסירן אינ'ם היינטיגן דור. און יא, ער בעט געלט פאר ווער עס שרייבט זיך איין, און אויך אז ער רופט עס אן ווי אן אינשורנס פאליסי.... אוי לאוזנים שכך שומעות.. וואס זאל ער טון אז עס איז פארט א געוואלדיגע פאליסי על כל צרה שלא תבוא? טאר ער עס דאך נישט שרייבן, ווייל מעגליך אז דו וועסט ארויסנעמען א דאלער פון טאש, און אפשר אפילו נישט דאס, נאר פשוט ווערן איבערגענומען מיט מעשיות פלאות וואס פאסירט מיט די וואס האבן זיך איינגעשריבן.... דאס איז באמת א בראך, אבער די בראך איז נישט אויפ'ן פארציילער, נאר אויפ'ן לייענער...
און ניין, עס איז נישט קיין ביזנעס ווי אנדערע ביזנעסער, סיי וואס פאר אן אנדערע ביזנעס, וואלט שוין פארמאכט נאך אזעלכע ריזיגע איינקנופטן. ווען נישט עס זאל זיין באזירט אויף תהלים; וואס נאך די הוצאות דעקן זיך (אויב?) לויפט מען נישט נאך געלט, וואלט ער שוין ביזנעסווייז לאנג צוגעמאכט דעם גאלד-גרוב... נאר וואס, עס איז א קליינע תמיכה פאר אינגעלייט וואס זאגן תהלים, פלאס וואס אידן זעען גרויסע זאכן, דאס איז וואס האלט אים.
אוועקצומאכן אזא הייליגע פראיעקט, דארף מען שוין צו האבן גאדס, און עס זענען טאקע דא דא פולע וואס האבן די קוראזש, און לאכן און שפעטן (נע, רייסן קיינעם נישט אראפ, אבער ווייסט וואס כ'מיין, יא?), אפשר אזוי וועט דער אזוי גערופענער תהלים כולל רבי, אויפהערן מיט זיינע נערוון קריכעריי. קען זיין עס וועט אייך געלונגען, (כ'גלויב אז ער האט שוין געזען אדער געהערט פונ'ם אשכול.) און ער וועט אויפהערן צו נערוועז מאכן די אלע נערוועזע מענטשן, וואס וועסטו האבן פארדינט?
גארניקס.