כעלייך זאגן דעמעמעס, כל זמן שממשמש בה מוצא בה טעם! ביים זיבעטען מאל האב איך באמערקט נייע שטיקער וואס איך האב נישט אינאכט גענומען באלד ביים ערשטן פאר מאל, און צוביסלעך רוקט ער זיך נענטער ארויף צו די ערשטע צוויי לחיים'ס. עס איז צו ערווארטן אז ביז א וואך צוויי וועל איך שוין מסכים זיין אז דאס איז ממש אויף וואס איך האב געווארט. ונזכה, ונחי', ונשמוע...
מאשקע האט געשריבן:מ'קען נישט פארגלייכן א טעיפ וואס מ'האט געהערט ביי די 15 יאר צו א טעיפ וואס מ'הערט ביי די 25 יאר (ס'נאר א משל), אזוי ווי איינער האט שוין דערמאנט פריער. איך האב דאס שוין געשריבן אמאל ביי די מחנה שלוה אשכול.
מאשקע, האלטסט טאקע אז מיין טאטע האט געשריבן די זעלבע קריטיק אויף לחיים ברידער? ווייל לחיים אידן האט ער דאך געהערט בימי חורפו, משא"כ לחיים ברידער האב איך דאך שוין געברויכט זיין א בן 15...
Professional bookkeeping for your small business [email protected] | 347-708-2079
ארעסטאנט האט געשריבן:די 10'טע ניגון - זאגט ר' יוסף משה - גייט אויך זיין וועגן די בחורים וואס שמאכטן נעבעך אין די יאפאנע טורמע.
וואס איז געשען מיט די 10טע ניגון?
איצל, איך האב מיר אויך דערשראקן ווען איך האב געזען אז די טעיפ האט נאר 9 ניגונים, איך האב געוואלט צוריק גיין אין געשעפט עס אויפטוישן, הלמאי, ס'איז געדעמיג'ט, ס'פעלט מיר א טרעק...
אבער, דאן האב איך מיר געכאפט, אז מן הסתם האט זיך יוסף משה דארשראקן פון צייטליכ'ס תגובה:
משיח האט געשריבן:מאשקע, האלטסט טאקע אז מיין טאטע האט געשריבן די זעלבע קריטיק אויף לחיים ברידער? ווייל לחיים אידן האט ער דאך געהערט בימי חורפו, משא"כ לחיים ברידער האב איך דאך שוין געברויכט זיין א בן 15...
ס'ווענדט זיך. כ'וויל נישט אריינגיין אין גילוי, אבער כדי צו קענען ענטפערן דיין שאלה דארף איך וויסן צי דו ביזט משיח בן יוסף אדער משיח בן דוד...
1. קיין שום נייע אלבום וועט נישט אזוי אויסנעמען ביים ציבור ווי די ערשטע לחיים אידן/ברידער. אין יענע יארן זענען כמעט נישט געווען קיין אידישע אלבום'ס (אויסער פון יונתן שווארץ) און דעריבער זענען זיין דאן געווען ווי אן היסטארישע אוצר.
איך האב שטארקע טענות אויף דעם פערטע ניגון ("אני מאמין" מעלאדיע), לדעתי לייגט ער אראפ די גאנצע מעשה פון ר' ישעי' ברדקי זייער באריכות, און בפרט די בעטנדיגע חלקים זענען צו שטארק וויינענדיג און עס קריכט געפערליך אויף די נערוון. (און נאך דערצו ווען מען שפאצירט ארויף און אראפ די איילס אין גראסערי און דאס שפילט אין די בעקגראונד, גריצלט עס געפערליך אין די אויערן... יש חולקים?)
ביסט אפשר געווען נערוועז אין גראסערי און נישט געווען אין די מאוד פון א שטייטע הארציגע ניגון, איך בין זייער איבערגענומען געווארן פון יעדע תנועה יעדע גראם, אפילו ווען די קווייער זינגט ווען די טאכטער פאלט אין וואסער סווערט שרעקעדיגער און שרעקעדיגער.....
איך האב נאכנישט געהאט קיין צייט דאס איבערצוהערן אפאר מאל, אבער לויט די רעאקציע ביים עולם, איז דאס די שענסטע היימישע חסידישע אלבוים וואס איז ארויסגעקומען אין א לאאאאאנגע צייט...
צים פינטעל האט געשריבן:איך בין זייער איבערגענומען געווארן פון יעדע תנועה יעדע גראם, אפילו ווען די קווייער זינגט ווען די טאכטער פאלט אין וואסער סווערט שרעקעדיגער און שרעקעדיגער.....
יא, איך האלט ווי דיר.
ווען איך האב געהערט די טעיפ די ערשטע מאל, מיינע אוירען צוגעבינדן צו די ספיקערס, מיינע אויגן זיך נישט ארויסגערירט פון די ביכל (הערה: די ביכל איז צו קליינע אותיות), און ער איז אנגעקומען דארט ווי די מיידל גלוטשע זיך אראפ פון אים, בין איך געווען זיכער אז דא קומט א הארץ רייסענדע קאפעליע שטיקל, א שטייגער ווי ווען די טאטע באהאלט דאס קינד ביי די מלחמה אויף לחיים ברידער.
ס'איז געוואלדיג!
Professional bookkeeping for your small business [email protected] | 347-708-2079
שלום עליכם טייערע חברים, ענדליך האבעך שוין א סיבה צו קריכן אין היכל הנגינה סמוך ונראה להיכל התשובה. קאן זיין אז דאס איז פשט אז ס'ליגט דאס אונטערשטע אין קרעטשמע אז ס'זאל זיין נאנט צום ס'מעדרעש (לאך פליז, שקויעך).
כ'האב דאך נישט קיין צייט און כ'בין נישט דער גרעסטער מוזיק ליבהאבער, בפרט "היינטיגע" מוזיק, אבער פאר הרב ר' ירמי' דמן זז"ג האט יעדער דרך ארץ, האמיר זיך אראפגעזעצט הערן חלקים פונעם סי. די. הנקוב בשמו היפה לו: לחיים טאטע!
נישט האבענדיג קיינע נערווען צו גיין אין א סדר זעמיר גלייך געגאנגען צו "טרעק 4" ווי ער זינגט זייער הארציג די מעשה מיט הגאון רבי ישעי' ברדקי זצ"ל, חד מבני היכלא ומחברי כולל פרושים בירושלים עיה"ק, ווען ער האט עולה געווען לארצינו הקדושה פאר קרוב צו צוויי הונדערט יאר צוריק. די מעשה האבעך גראדע געהערט אביסל אנדערש, אז נאך וואס זיין רבנית איז נסתלק געווארן האט ער עולה געווען, אבער דאס מאכט נישט צופיל אויס, ס'דארף דאך שטימען די גראמען.
אבער וואס יא, איז דער דגוש אויפ'ן טראגעדיע איז מער ווי דער עיקר מעשה. דהיינו, די מעשה איז נישט אז א קינד גייטס זיך דערטרענקן, אמת אזוי איז געווען, אבער די מוראדיגע חלק איז אז ווען א קינד שרייט "טאטע" שאקעלט זיך א וועלט, ווען א קינד שרייט "טאטע" באקומט דער טאטע אונאטירליכע כוחות און יא, עס קען ראטעווען לעבן'ס, ווען א קינד שרייט "טאטע" ווערט די טאטע באנומען מיט א רחמנות און ער פארקוקט אויף אלעס. ס'ווערט מער ארויסגעברענגט די דראמאטישע שטיקעל פון זיך אראפגליטשען אין וואסער רח"ל, ווי דער "טאטע" שרייען.
ווען כ'האב געהערט במה דברים אמורים, די מעשה וואס ער פארציילט, בין איך געווען זיכער אז ווען לאה'לע האט געשריגן "טאטע" גייט עס זיין עפעס אויף א הויכן טאן אז ס'וועט דינערן, די איינציגע מויל ווען ער דריקט אביסל אויף טאטע איז "ווען די האסט געשריגן טאטע הויך" אבער אויך שוואך.
כ'בין דאך נישט קיין מוזיק פארשטייער און קען זיין אז ס'איז אזוי אויסגערעכנט וכו', אבער כ'בין נייגעריג וואס דער עולם זאגו דערצו, האט בכלל איינער ארויס שטארקייט פונעם חלק "טאטע" אדער קען יוסלמאן צוריקגיין אין על הצדיקים און אפשר עפענען אן אשכול איבער דעם צדיק וקדוש רבי ישעי' ברדקי זצ"ל?
די מעשה פון ר' ישעי' איז באוואסט געווארן דורך ר' שלמה באכנער וואס האט עס פארציילט ביים פאריעריגן דינער אין בארא פארק. ער האט עס ארפגעלייגט כדרכו זייער דראמאטיש. אויב איך געדענק גוט, איז ר' ירמי' געווען דאהי ביים דינער וואו ער האט געזינגען.
די נעגל זענען פונקט געווען פריש געשניטן (פאר די מדייקים: כ'האב עס געשניטן מיטוואך...), די ציינער זענען נישט געווען אויסגעשארפט, די שערל האבן די קינדערלעך מיס-פלאצירט, די טאשן-מעסערל וואס ווערט געהאלטן על כל צרה שלא תבוא איז נעלם געווארן פונקט ווען די צרה איז געקומען, און דא שטיי איך מיט א סידי וואס טענה'ט אז ער דארף "שוין זאפארט" אריינגיין אינעם סיסטעם, ואין פוצה פלעסטיק ומפלאצפעץ!
די צער און יסורים וואס איך האב געהאט פאר די 2 מינוט און 16 סעקונדעס ביז דער סידי איז געעפנט געווארן, איז זיכער געווען כפרת עוונות! כ'בין זיכער אז די פלעסטיק איז ארויף אין הימל און מליץ יושר גע......... אקעי, גענוג שטותים...
יעצט למעשה איז די סידי שוין געעפנט געווארן, און כ'האב שוין געהערט דעם סידי איינמאל און נאכאמאל. און נאכאמאל. אגב, כ'האלט שוין ביי זיבעצן אבער בקרוב וועל איך מוזן אויפהערן צו ציילן, ווייל ביי "לחיים ברידער" האב איך אזוי לאנג געציילט ביז די בענדל פונעם טעיפ (טעיפ? יא טעיפ! פרעגטס וויכי וואס דאס איז...) איז אפגעריבן געווארן און זיך גענומען ציען די ווערטער, אזש ס'האט אנגעהויבן אויסצוקוקן ווי ר' ירמי' איז שוין דעמאלטס געווען 90 יאר אלט... יעצט בין איך שוין רעדי אייך צו נעמען אויף א טור און דורכגיין דעם גאנצן אלבום, ניגון ביי ניגון, און זעהן וואס דער לחיים האט צו פארציילן.
אלזא, טון אייך אן די העדפאונס, דרוקטס אויפ'ן "פלעי" באטען (דאס איז נישט אזא פלעי אזוי ווי יוסף שפיל וכדומה, נאר א פלעי אזוי ווי פלעי, ס'מיינט שפיל... אוי, ווייטער מיט די שפיל...), און הערט/לייענט מיט פארגעניגען.
1) אקעי, לאמיר זיך מחזק זיין.
פאר'ן ניגון איז אויסגעקליבן געווארן "על זאת שבחו אהובים", אן אלטע וויזניצע ניגון (עכ"פ עלטער פון מיר...), וואס איז א ריכטיגע "ורוממו" ניגון אין פולן זין פון ווארט.
אין דעם ניגון ווערט ארויסגעברענגט דער ענין פון בטחון, וואס מ'קען אפלערנען פון יעדן פון די דריי אבות וויאזוי זיי האבן זיך פארלאזט אויפ'ן אויבערשטן אין די שווערסטע זמנים.
"קלאג נישט, מיין קינד וויין נישט, זאג נישט, איך פארשטיי נישט וכו', דער באשעפער זאגט קיינעם פארפעל איך, כלום חסר מבית המלך וכו'."
אקעי יעצט זיך איך די "נאטן אשכול", ווייל כ'וויל טרייען אפצומאלן וויאזוי די כאר זינגט דא דעם שטיקל ביי 1:50. קוק, ס'גייט בערך אזוי: הא הא הא, הא הא הא העעע, הא הא הא הא הא הא העעעע, און שוין. דא נעמט איבער מונה אליינס. אה, נאכאמאל הא הא הא וכו' (עיין לעיל), ועוד הפעם מונה.
צווישן אברהם און יצחק, באשטימט מונה אז מ'גייט ארויף מיט א וואג (סקעיל בלע"ז, ויש קוראים לו "טאן"), און וואונדער איבער וואונדער, די גאנצע גרופע פאלגט אים נאך! ממש ווי אפגעשמועסט! אקעי, יעצט גייט יעדער טענה'ן אז ס'איז טאקע געווען אפגעשמועסט, אבער הו קעירס... וויאזוי זאגט נאר מאשקע? אה, הו קעירס... ער האטעך עס יעצט געזאגט...
דער באשעפער האט אבער א סיבה פארוואס ער פארשפארט דעם טיר, ווייל ער ווארט אז די אבות זאלן בעטן. און דא ווערט צוגעברענגט א מאמר חז"ל: "מפני מה היו אבותינו עקורים, מפני שהקב"ה מתאוה לתפלתן של צדיקים". גוט געזאגט!
די בחינה פונעם ניגון איז גאנץ ענליך צו "רב אייזיק פיש כאפער". א מענטש טראכט פון ווערן העכער, נאך העכער, נאך העכער, ביז ער זעהט איין אז ער וועט אפשניידן דאס בעסטע אויב ער וועט בלייבן אויף זיין יעצטיגן צושטאנד.
דער פעלזן-האקער איז אפגעמוטשעט פון די ארבעט, ער איז פארשוויצט. ער שלאפט איין און חלומ'ט זיך ווי ער בעט זיך צו ווערן א מלך, אז ער זאל האבן בלויז גוטס און אך ורק גוטס.
עניוועי, תנחום איז געווען א וואוילער יונגל וואס האט אלעס געפאלגט, און שעפסל איז געווען אן אויבער-חכם. ער איז אייביג געווען קלוגער פון זיינע מחנכים. אזוי איז עס געווען אין חדר, און אזוי אין ישיבה.
אבער מונה האט דאך געוואוסט אז מ'קען נישט דורכלאזן דעם איבערגאנג פון חדר צו ישיבה אן קיין זאפטיגס, האט ער אריינגעווארפן אזאנס און אזעלכס. ביים סוף, בערך ביי 2:10, ווערט עס טרויעריג און אומעטיג, אז דער הערער קען ממש שפירן דאס נעבעכדיגקייט פון שעפסל.
קודם דארף איך באדאנקען ר' יוסף משה'ן נ"י, פאר'ן נעמען מיין באליבטן ניגון פון מיין באליבטן זינגער ר' בנציון שענקער נ"י, און ארויפלייגן אזא שיינע מעשה דערויף. דער המבדיל ניגון איז אזא הארציגער און פול מיט קוועטשעדיגע תנועות, אז ס'ווערט מיר קיינמאל נישט נמאס.
יעצט די מעשה אליינס האב איך - ווי געשריבן אויבן - געהערט אלס קינד. יעצט האב איך גענומען די טירחא און אפירגעזוכט די פינף בינדער פון "ירושלים של מעלה" (מנחם גץ), וואו איך האב געלייענט די מעשה אלס קינד, און יגעתי ומצאתי תאמין. כ'האב געטראפן די מעשה אין חלק ב' דף 33. ווי איך האב טאקע געדענקט, גייט די מעשה אביסל אנדערש ווי ס'ווערט דא פארציילט, אבער ס'מאכט נישט אויס.
די מעשה האט פאסירט ביי די שווערע מלחמה יארן אין ארץ ישראל, ווען דאס לאנד איז נאך געווען אונטער די הערשאפט טערקיי, וועלכע האט געפירט מלחמות מיט אנדערע לענדער, און אלס רעזולטאט פון די מלחמות האט עטליכע יאר געהערשט א הונגער אין ארץ ישראל.
עכ"פ, איז געווען דארט א איד ר' מענדל, וואס זיין ווייב האט געהייסן גענענדעל. נאך א מזל, ווייל לאמיר זאגן אז ער הייסט ווען מנחם און זי הייסט לאה, וויאזוי וואלט עס געגראמט?... ר' יוסף משה האט מקדים געווען רפואה למאקעווע...
ר' מענדל איז אמאל געווען רייך, און ער האט געהאט אוועקגלייגט א גאלדן רענדל פון די גוטע צייטן. איין טאג האט ער באמערקט אז ס'פעלט, און נאך א קורצע אבער שטרענגע אויספארשונג האט זיך ארויסגעשטעלט אז זיין קליינער יאסעלע איז געגאנגען קויפן א צוקערל דערמיט.
ר' מענדל און גענענדל זענען שנעל געלאפן צו מר. שטויבער (נישט די ניק...) דער געשעפט-אייגענטומער (ביי מנחם גץ הייסט דער איד "רחמים"), צוריקצונעמען זייער גאלדן רענדל וואס יאסעלע האט אים געגעבן.
אבער מר. שטויבער טענה'ט חי וקים אז ער האט פאר'ן צוקערל באקומען בלויז א מטבע פון קופער, וואס איז ווערד בלויז געציילטע סענט.
איז מען געלאפן צום בית דין אין ירושלים (דער ראש בית דין איז דאן געווען הגאון רבי משה נחום וואלענשטיין זצ"ל, און דער לשכת הבי"ד האט זיך געפונען אינעם חורבת רבי יהודה החסיד), און בית דין האט גע'פסק'נט אז שטויבער דארף שווערן. למעשה איז מענדל געווען אזוי זיכער ביי זיך אז שטויבער זאגט ליגנט, אז ער האט אים נישט געוואלט לאזן שווערן, און ער האט ענדערש מוחל געווען פאר שטויבער דעם רענדל. (מנחם גץ דערציילט פארקערט, אז שטויבער/רחמים האט נישט געוואלט שווערן אפילו אויף אן אמת צוליב א צוואה פון זיין טאטן, און ער האט צוריקבאצאלט צוביסלעך פאר מענדל).
פארשטייט זיך אז אין שטאט האט שוין מר. שטויבער פארלוירן זיין קרעדיט. מענטשן האבן געוואוסט קלאר אז ער איז א גנב, א רויבער, א שטויבער, און מענטשן האבן אויפגעהערט צו קויפן ביי אים. מ'האט אים געפייניגט, גע'רודפ'ט, געטשעפעט די קינדער, און ס'האט נישט געדויערט לאנג און שטויבער איז געווארן קראנק, און ער איז נעבעך אוועק פון די צער און עגמת נפש.
אוי, איך האב מיך געהעריג צעלאזט דא. כ'פארצייל ענק אזוי שיין די מעשה, באלד וועט עטץ שוין נישט וועלן קויפן דעם סידי...
אוי מאשקע... וואס דו האסט געטוהן צו מיר... איך האב יעצט געמוזט אוועקלייגן אלעס אין א זייט, און איבערהערן די גאנצע סידי פון דעקל צו דעקל, צו זעהן ווי גוט דו זאגסט!
איך שטים צו צו דיר מיט [כמעט] יעדע ווארט,
און איך בין מודה אז די גראמען זענען סאך בעסער פון וואס ס'האט מיר אויסגעזעהן די ערשטע 5 מאל, די תוכן, די וועג וויאזוי ס'שטימט, ס'איז געוואלדיג... (אפאר טענות האב איך נאך, אבער קען זיין אז דאס וועט אויך אוועקפאלן ביי די נעקסטע 10 מאל הערן...),
Professional bookkeeping for your small business [email protected] | 347-708-2079
ביידע האבן א שלימות, אז ס'גראמט ביידע שורות, שעפן - ריינע, שלעפן - קליינע. ווארפן - תשליך, שארפן - קשיאלעך. די ערשטע האט נאך א גרעסערע מעלה אז מ'רעדט פון די זעלבע זאך. ד.ה. ביי ביידע ברענגט ער ארויס א נקודה וואס אידן טועהן פיזיש אויף א מצוה פון איין מאל א יאר, מים שלנו, בויען א סוכה, געוואלדיג! די צווייטע גראמט, אבער רעדט פון צוויי זאכן וואס האבן בכלל נישט קיין שייכות, תשליך, און לערנען בעיון.
אצינד די: אויף וועם ווארטן אידען - אויף ביאת משיח צדקינו (נישט די ניק..., אפשר יא?...) פארוועם בעטן אידן - למענך אם לא למענינו
גראמט טאקע נישט, אבער ס'איז "אויף וועם" און "פאר וועם", זייער גוט, און ס'איז די באותו ענין ממש, די צווייטע שורה גייט ארויף אויף די ערשטע.
באמת וואלט אלע געדארפט צו זיין אזויווי די ערשטע, גראמען און האבן א שייכות!
סתם לייגן זאכן וואס האבן נישט קיין שייכות בכלל, און נאר די צווייטע שורה גראמט, וואלט איך אויך געקענט... דאס איז גוט פאר סתם א טעיפ נישט פאר די סיום ניגון פון די לאנג ערווארטע לחיים טאטע!
לויפן העלפן א חבר מיט מוה - ליינען קרי"ש ביינאכט און צופרי שפרינגן אין פייער על קידוש השם - היטן מנהגים פון אלטע היים טאנצן ביי שמחת חתן וכלה - מעסטן מעל צו אפשיידן חלה נע, אויף דעם ברויך מען נישט זיין ר' יוסף משה'נען...
Professional bookkeeping for your small business [email protected] | 347-708-2079
דער מונה זאל מיר געזונט זיין האט מיר אביסל אנטוישט, ס'מוז זיין אז ער זיך האט זיך אונטערגעהערט א שמועס וואס איך האב לעצטענס געהאט מיט יוסי גרין... סאו, ערעב מונה, הער זיך איינעט: איך דוקא יא ליב ווען דו האקסט אין קאפ (לייען - ביסט קריעיטיוו) און דו מאכסט 'שווערע' (לייען - רייכע) ארעינדזשמענטס...
איך האב יא חשק בקרב הימים צו שרייבן א ביאור מקיף, המכונה ריוויא, אויפ'ן אלבום. אבער האלט אייך נישט דעם אטעם, ס'קען נעמען אביסל, אלענפאלס אויב ווארט איר ביים קארנער נעמט מיט א שירעם.