אידישע ווערטער און זייער ריכטיגער אויסלייג (ספעלינג)
די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער
אין אן אנדער אשכול האב איך געזעהן רעדן פון <איהר אייניקל / איר אייניקל>, וויל איך אויפמערקזאם מאכן, אז די ריכטיגע אויסלייג איז:
אוראייניקל (אדער אור-אייניקל.)
אלץ א ווערטעל אין דער זייט, האב איך אמאל געהערט פון א בדחן, ווי ער דערציילט פון עמיצער וואס האט חתונה געהאט בזיווג שני מיט א פרוי וואס האט שוין געהאט עטליכע אייניקלעך, און ער פלעגט זיי רופן "איהר אייניקלעך."
אוראייניקל (אדער אור-אייניקל.)
אלץ א ווערטעל אין דער זייט, האב איך אמאל געהערט פון א בדחן, ווי ער דערציילט פון עמיצער וואס האט חתונה געהאט בזיווג שני מיט א פרוי וואס האט שוין געהאט עטליכע אייניקלעך, און ער פלעגט זיי רופן "איהר אייניקלעך."
__________
שמחת עולם - מיין ארטיקלען מפתח
שמחת עולם - מיין ארטיקלען מפתח
זייטיגע נאטיץ
"שבע יפול צדיק וקם"
נישט אלעמאל האט מען די ברירה, מען מוז זיך דרייען אויפן געוועב וועגן פרנסה וכדו', שבע יפול צדיק...
אבער ...דאט.קאם(com.) - עס מוז זיך ענדיגן מיט ...וקם!
נישט אלעמאל האט מען די ברירה, מען מוז זיך דרייען אויפן געוועב וועגן פרנסה וכדו', שבע יפול צדיק...
אבער ...דאט.קאם(com.) - עס מוז זיך ענדיגן מיט ...וקם!
-
- שר האלף
- תגובות: 1229
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג דעצעמבער 06, 2016 3:16 pm
אין צוגאב צו דעם כלל ברזל - וואס צום באדויערן ווערט דאס פארלעצט - אז שרייבן שרייבט מען די זעלבע וועג ביי יעדן, ליינען לייענט יעדער לויט זיין אקצעט, (צייריי-צעירעי, קומעץ-קאהמעץ, מעליפם-מעלופם, א.א.וו.) איז דא אן אינטערעסאנטע ערשיינונג ביים "חולם".
ידוע אז די עכט ליטווישע זאגן דעם חולם מיט אן "עי", "געי קעיף א ברעיט" ר' יו"ט ערליך ז"ל רעדט צו אונז כסדר אזוי, און ער זינגט "כי לעעילאם חסדו".
ביי די גאליציאנער קען מען הערן אנשטאט דעם אונגארישן וכו' "אויגעלעך", אדער דאס רוסיש "עיגעלעך" אדער ירושלים'ער "עיגאלאך" הערט מען גאר "אייגעלעך"
און אין אנדערע ווערטער, פון דעם רוסיש ליטוויש "כעילאם" איז געווארן א "כיילעם"
אינטערעסאנט.
ידוע אז די עכט ליטווישע זאגן דעם חולם מיט אן "עי", "געי קעיף א ברעיט" ר' יו"ט ערליך ז"ל רעדט צו אונז כסדר אזוי, און ער זינגט "כי לעעילאם חסדו".
ביי די גאליציאנער קען מען הערן אנשטאט דעם אונגארישן וכו' "אויגעלעך", אדער דאס רוסיש "עיגעלעך" אדער ירושלים'ער "עיגאלאך" הערט מען גאר "אייגעלעך"
און אין אנדערע ווערטער, פון דעם רוסיש ליטוויש "כעילאם" איז געווארן א "כיילעם"
אינטערעסאנט.
-
- שר האלף
- תגובות: 1229
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג דעצעמבער 06, 2016 3:16 pm
-
- שר מאה
- תגובות: 134
- זיך איינגעשריבן אום: זונטאג פעברואר 26, 2017 4:49 pm
-
- שר האלף
- תגובות: 1229
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג דעצעמבער 06, 2016 3:16 pm
אידישע ווערטער און זייער ריכטיגער אויסלייג (ספעלינג)
הסרפד האט געשריבן:דער שינוי פון 'אויג' צו 'אייגעל' איז א כלל פון'ם דייטש'ן שפראך (על דרך בוים > ביימל) און האט גארנישט מיט די שינוי אין הברות. (איך גלייב נישט אז עס דא איין 'אונגארישען' דיאלעקט פון יידיש וואו מען זאגט 'אויגעלעך'; דאס איז זיכער א היינטיגע טעות.)
בראשית ברא האט געשריבן:מויד מיידל. הויז הייזל, ו הרבה כמוהו. ועל זו הדרך אויג אייגעלע
רעכט, טעיתי, קבלתי דבריכם.
לאמיר ג'יין ווייטער, וואס וועט מיינען "גלויבן" (עצם), "גלייבן" (פועל)?
ומאי הוא עלה הא דאמרן; דער שריפטליך "אויבערשטער" און דער מונדליך אייבערשטער"?
בעאבאכטער האט געשריבן:הסרפד האט געשריבן:דער שינוי פון 'אויג' צו 'אייגעל' איז א כלל פון'ם דייטש'ן שפראך (על דרך בוים > ביימל) און האט גארנישט מיט די שינוי אין הברות. (איך גלייב נישט אז עס דא איין 'אונגארישען' דיאלעקט פון יידיש וואו מען זאגט 'אויגעלעך'; דאס איז זיכער א היינטיגע טעות.)בראשית ברא האט געשריבן:מויד מיידל. הויז הייזל, ו הרבה כמוהו. ועל זו הדרך אויג אייגעלע
רעכט, טעיתי, קבלתי דבריכם.
לאמיר ג'יין ווייטער, וואס וועט מיינען "גלויבן" (עצם), "גלייבן" (פועל)?
ומאי הוא עלה הא דאמרן; דער שריפטליך "אויבערשטער" און דער מונדליך אייבערשטער"?
פארוואס לייגסטו א שטרעכל נאכ'ן גימל? עס איז דאך נישט קיין J
- בערל קראקאווער
- שר האלף
- תגובות: 1559
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג מאי 17, 2016 1:18 pm
- לאקאציע: בעקבתא דמשיחא
פוילן - פולין ?
איך מוטשע מיר שוין לאנג וויאזוי קומט עס ריכטיג?
פוילן (אזוי מיין איך).
פולין (אזוי זעה איך אסאך מאל).
פוילין
אדער?
אגב איך רעד פון די לאנד, יא נישט פון פוילעצן..
א דאנק
פוילן (אזוי מיין איך).
פולין (אזוי זעה איך אסאך מאל).
פוילין
אדער?
אגב איך רעד פון די לאנד, יא נישט פון פוילעצן..
א דאנק
ראש הקהל
הויפט געווינער - שרייבעריי פארמעסט תשע''ז
הויפט געווינער - שרייבעריי פארמעסט תשע''ז
בקראקא אין אומרים ׳תתננו׳ ובאונגארן אין אומרים ׳הבינינו׳
- בערל קראקאווער
- שר האלף
- תגובות: 1559
- זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג מאי 17, 2016 1:18 pm
- לאקאציע: בעקבתא דמשיחא
א דאנק
ראש הקהל
הויפט געווינער - שרייבעריי פארמעסט תשע''ז
הויפט געווינער - שרייבעריי פארמעסט תשע''ז
בקראקא אין אומרים ׳תתננו׳ ובאונגארן אין אומרים ׳הבינינו׳
-
- שר האלפיים
- תגובות: 2952
- זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג יולי 15, 2016 12:37 am
- לאקאציע: אין בעסמענט
הודו להשם האט געשריבן:'געוויסט' אדער 'געוואוסט'?
'פארשווינדן' אדער 'פארשוואונדן'.
וכדו'
איז אזוי, ביי אנדערע זענען דא כללים, אז י' איז עתיד און הוה, ו' איז אויפן עבר.
למשל: געווינען - האלטסט אז איך גיי געווינען די לאטערי?, געוואונען - איך האב געוואונען א סעט ש"ס אין חדר.
געפינען - מען געפינט נישט אין גאנץ תנ"ך אזא פסוק/וואו קען איך געפינען מיין זייגער, געפונען - איך האב עס שוין פונלאנג געפונען.
פארשוואונדן האט לכאורה די זעלבע כללים, געוואוסט מיין איך אז מען שרייבט אייביג אזוי, (קען זיין ווייל אין דעם איז נישט שייך קיין לשון עתיד).
הודו להשם האט געשריבן:'געוויסט' אדער 'געוואוסט'?
'פארשווינדן' אדער 'פארשוואונדן'.
וכדו'
די תירוץ לפענ"ד הרחבה איז:
מ'קוקט וויאזוי די ליטוויש רעדענדע זאגן עס, א חיריק צו א מלאופו"ם, איך קען נישט ארויפלייגן סאונ"ד דא, אבער איך מיין אז ס'איז פארשטענדליך, די חילוק צווישן הוא מיט היא.
א חיריק איז: ווי אזוי איז עס געווען?
א מלאופום איז: וואו איז ער געווען?
וכן להלאה
אמאהל צו אמאל
רבותי איך בין מודה ומתודה אז כ'בין ניי דא אין דעם אשכול, איז קען זיין מ'האט שוין גערעדט פון די ווערטער בעבר, דעאמלץ זייטס מיר מוחל.
וויאזוי 'שרייבט' מען:
אמאהל צו אמאל
דעמאלטס, דעמאלט, אדער גאר ריכטיג איז דעמאלץ
איהם, אים, עהם
צופיל, צופיהל - וכן: געפיל, געפיהל
וויאזוי 'שרייבט' מען:
אמאהל צו אמאל
דעמאלטס, דעמאלט, אדער גאר ריכטיג איז דעמאלץ
איהם, אים, עהם
צופיל, צופיהל - וכן: געפיל, געפיהל