תרגום פרשת אמור - לי' ולברי' או לה ולברה

[farshlufen]

פון דברי יום ביומו דעם עש"ק אמור:

[שוועמל]

אין די Bבלום חומשים שטייט לה ולברה.

אינטערעסאנט אז די היינטיגע דרוקערס רעדן זיך איין זיי זענען מתקן בעת זיי זענען גאר מקלקל.
היינו טעמא דשתהיה תחיית המתים והיינו טעמא דזכותו תגן עלינו, ועוד הרבה

[בעאבאכטער]

אין די Bבלום חומשים שטייט לה ולברה.

אינטערעסאנט אז די היינטיגע דרוקערס רעדן זיך איין זיי זענען מתקן בעת זיי זענען גאר מקלקל.
היינו טעמא דשתהיה תחיית המתים והיינו טעמא דזכותו תגן עלינו, ועוד הרבה

Bבלום איז געוועהן פון די ערשטע אדער גאר דער ערשטער חומש איבער דרוקער אין די תחילת מ' יאהרן, אן ערליכער איד.
נאך נישט געוועהן דאן די איינפלוס פון עזות פון די היינטיגע מהדירים, ובראשם...

איר האט געטראטן אויף א בלוטיגן וואונד...

[לכאורה]

אין די Bבלום חומשים שטייט לה ולברה.

אינטערעסאנט אז די היינטיגע דרוקערס רעדן זיך איין זיי זענען מתקן בעת זיי זענען גאר מקלקל.
היינו טעמא דשתהיה תחיית המתים והיינו טעמא דזכותו תגן עלינו, ועוד הרבה

דו ווייסט נישט וואס דו טוהסט מיט מיר. איך פלעג זאגן שיגרא דלישנא "שיהיה תחיית המתים", אבער איך האב מיך לעצטנס דערזעהן אז קיין איין סידור שטיצט נישט אונטער מיין 'גרייז'.
יעצט לכבודך נעם איך ארויס מיין באליבטע שמחה ואורה סידור, און דארט שטייט טאקע "שיהיה".

נחמתני חבירי נחמתני

[משה יענקל]

וויאזוי שטייט און די נייע עטרת חומש?

זיי האבן געמאכט א הערליכע ארבעט!!

[בעל קורא]

נאר קלאר שטעלן א נקודה, די ראיה פון די ראשונים אז דער תרגום טייטשט כמא"ד אין חוששין לזרע האב איז נישט פון די נקודות, נאר פון דעם וואס ער זאגט ותורתא או שיתא בלשון נקיבה. און די נקודות מוז שוין ממילא אויך זיין אזוי (מיט א קמץ אדער א פתח און נישט מיט א צירי), און די חומשים וואס זענען מנקד מיט א צירי זענען זיך באמת סותר מיניה וביה.

[משה יענקל]

וויאזוי שטייט און די נייע עטרת חומש?

זיי האבן געמאכט א הערליכע ארבעט!!

נאך געקוקט עס איז מיט א קמץ

[חסיד נלהב]

אין די Bבלום חומשים שטייט לה ולברה.

אינטערעסאנט אז די היינטיגע דרוקערס רעדן זיך איין זיי זענען מתקן בעת זיי זענען גאר מקלקל.
היינו טעמא דשתהיה תחיית המתים והיינו טעמא דזכותו תגן עלינו, ועוד הרבה

Bבלום איז געוועהן פון די ערשטע אדער גאר דער ערשטער חומש איבער דרוקער אין די תחילת מ' יאהרן, אן ערליכער איד.
נאך נישט געוועהן דאן די איינפלוס פון עזות פון די היינטיגע מהדירים, ובראשם...

איר האט געטראטן אויף א בלוטיגן וואונד...

איך האב לעצטענס געזעהן אין עטליכע קובצים און אויסגאבעס מאמרים איבער זהירות פון שנויים במסורת התרגום ועוד,
איז עס טאקע א בזדון'דיגע שינוי אדער נאר דא דארט א טעות?

[משה יענקל]

קוק אריין און די הסכמה און און די הקדמה אויף די נייע חומש פון עטרת, זיי האבן אן אריכות אויף דעים.

[חסיד נלהב]

קוק אריין און די הסכמה און און די הקדמה אויף די נייע חומש פון עטרת, זיי האבן אן אריכות אויף דעים.

זיי זענען יא מדייק אויפען אלטען מסורה, אהן משנה זיין ווי אנדערע?

[משה יענקל]

זיי האבן אפילו אן הסכמה

[בעל קורא]

דייקא נאכן זעהן זייער הקדמה האב איך זיך איבערצייגט אז עס נישט פאר מיר.
דער שרייבער ווייסט נישט אדער וויל ער נישט וויסן בכלל וואס האט געברענגט די אנדערע צו מגיה זיין.

ואביא בקיצור. על ניקוד התרגום יש ללמוד הרבה מספר דניאל ועזרא. (ולפי זכרוני הגר"א כבר הגיה בלשון התרגום של הסידור ע"פ ספר דניאל). ויש הרבה פעמים בנוסחאות המצויות* טעויות דמוכחי שמשנות את משמעות המלים לגמרי כמו שהיטיב להראות הרה"ג ר' מיכאל פוזן בהקדמתו לתרגום שהו"ל. ודייקא הנוסח שי"ל ע"י הרה"ג הנ"ל מאושר דרך כלל בדברי הראשונים. ויש לו כמה וכמה הסכמות.
ועם כי אין כוונתי כאן לתקוע מסמרים בשום נוסח, ואינני בר הכי, עכ"פ עלי להבהיר דבהקדמתם לא כתבו כלום, אחר שבאו לתקוע מסמרים בדבר מבלי להזכיר צד הסותר, אלא לזעוק עליו חמס.

עניוועי האט עס נישט אהער, ווייל די טעות דא איז דאכט זיך א גאנץ נייע טעות, פון א געוויסע טעקסט וואס מערערע מדפיסים אין די לעצטע 25 יאר האבן גענוצט.
ואחר שהוא מלא שיבושים בלי כוונה אין בידינו לדון כלל אם נעשה כאן שליחות יד בזדון על מנת לתקן.
________________
*גם בחומשים שבעלי החומש עטרת מסתמכים עליהם יען היו מפורסמים למדויקים מלפנים באיזה מדינות לעומת נוסחאות יותר משובשות

[משה יענקל]

סא ביסט מחולק מיט בי"ד?

[בעל קורא]

בי"ד האט געגעבן א הסכמה צו דרוקן די תרגום מדויק לויט די אלטע נוסח. און דער וואס האט ארויסדערווישט די בריוו ווייסט בכלל נישט וואס דאס מיינט. עכ"פ אזא פנים שטעלט ער אוועק.

און פון אנדערן זייט האט ר' מיכאל פוזן הסכמות אויף זיינע תיקונים, פונעם ראב"ד ועוד

[farshlufen]

פארהאן א שארף לשון פון יעב"ץ אין לו"א אויף די מסכימים אויף ענדליכע ספרים וואס זיי זעלבסט קאנען קיין דקדוק ולשון.

[טייבעלע]

אפשר קען איינער אנצייגן אין וועלעכער חומש שטייט 'לֵי ולברֵי' בניקוד צירי

[משה יענקל]

לויט ווי איך ווייס האט עטרת גארנישט אומוויסענדיג געמאכט.

לפי ידיתי האט בי"ד געשטעלט איינעם צו איבערקוקן די ארבעט, זיין נאמען ווערט דערמאנט און די הקדמה. בי"ד געט נישט אזוי גרינג אן הסכמה אויף אזא האקאלע ענין.

ווי אויך האט טשענגער רב פון בארא פארק אסאך מגי' געווען, עס ליגט אסאך ארבעט גארנישט אוועק צומאכען.

[בעל קורא]

כ'האב זיך שוין 2 מאל באווארנט, אז כ'ווייס נישט וואס טוט זיך ביי יענעם אין קאפ, און אפשר זוכט ער נישט זיך אריינצולאזן אין דעם אין די הקדמה, און אפשר איז א הקדמה נישט דאס פלאץ אויף דעם.
נאר אזוי ווי דאס וואס ס'שטייט יא אין די הקדמה איז פונקט גענוג פאר איינער וואס ווייסט בכלל נישט במה מדובר, איז עס נישט פאר מיר. (ועוד הרבה נשאר בקולמוסי).

[עקבי הצאן]

דער ענין פון וואס מ׳רעדט דא האט עטליכע סניפים, און ס׳איז כדאי אז יעדעס זאל האבן אן אשכול פאר זיך, די פולמוס מיט די עוז והדר תרגום המוגה, עם ר׳ יואל אבראהאם פארלאנגט אן אשכול פאר זיך, פארשטייט זיך באופן ובנימוס הראוי, וואס כאב שוין געוואלט אויפמאכן נאר נישט אנגעקומען דערצו.

בנוגע דעם עטרת חומש וואס איינער האט דא עפעס ערווענט אז זיי זענען זיך מתעלם פון די אנדערע צד, לויט מיין בליק האבן זיי נישט געזוכט אראפצושטעלן אז זיי זענען די ריכטיגע נוסח, נאר נישט לאזן דעם נייעם\מוגה׳דיגן נוסח פארכאפן אלעס, אז די וואס ווילן נאך דעם אלטן נוסח זאלן מוזן בלייבן מיט די אלטע צוריסענע חומשים, נאר קענען מעביר סדרה זיין אין קאמארנא\לקט בהיר הישן, אדער מקראות גדולות הישן חומשים, זיי ברענגן ארויס אין זייער מבוא, די קראנטקייט פון זיך האלטן צו אונזער מסורת התרגום, און מ׳דארף נישט האבן קיין פראבלעם מיט קשיות און דיוקים אס ס׳שטימט נישט, און אז אין אנדערע נוסחאות איז בעסער וכו׳.

סאו כ׳מיין אז קיינער דארף נישט ווערן אפענדעד פונעם עטרת חומש.

נאר חבל אז ס׳האט נאך אסאך גרייזן, פון פשוטע גאנצעטע ווערטער וואס פעלן, וואס דאס איז געווען כמעט מיט יעדעם נייעם פינעווער חומש וואס כאב גענומען אין די הענט די לעצטע פופצן יאהר צו גוטן, און יעדער פרובירט זיך צו פארבעסערן במהדורא שניה, וכמו״כ האף איך אז זיי וועלן אויכעט טוהן בעזהשי״ת.

[משה יענקל]

דער ענין פון וואס מ׳רעדט האט עטליכע סניפים, און ס׳איז כדאי אז יעדעס זאל האבן אן אשכול פאר זיך, די פולמוס מיט די עוז והדר תרגום המוגה, עם ר׳ יואל אבראהאם פארלאנגט אן אשכול פאר זיך, פארשטייט זיך באופן ובנימוס הראוי, וואס כאב שוין געוואלט אויפמאכן נאר נישט אנגעקומען דערצו.

בנוגע דים עטרת חומש וואס איינער האט דא עפעס אז זיי זענען זיך מונע פון די אנדערע צד, לויט מיין בליק האבן זיי נישט געזוכט אראפצושטעלן אז זיי זענען די ריכטיגע נוסח, נאר נישט לאזן דעם נייעם\מוגה׳דיגן נוסח פארכאפן אלעס, אז די וואס ווילן נאך דעם אלטן נוסח זאלן מוזן בלייבן מיט די אלטע צוריסענע חומשים, נאר קענען מעביר סדרה זיין אין קאמארנא\לקט בהיר הישן, אדער מקראות גדולות הישן חומשים, זיי ברענגן ארויס אין זייער מבוא, די קראנטקייט פון זיך האלטן צו אונזער מסורת התרגום, און מ׳דארף נישט האבן קיין פראבלעם מיט קשיות און דיוקים אס ס׳שטימט נישט, און אז אין אנדערע נוסחאות איז בעסער וכו׳.

סאו כ׳מיין אז קיינער דארף נישט ווערן אפענדעד פונעם עטרת חומש.

נאר חבל אז ס׳האט נאך אסאך גרייזן, פון פשוטע גאנצעטע ווערטער וואס פעלן, וואס דאס איז געווען כמעט מיט יעדעם נייעם פינעווער חומש וואס כאב גענומען אין די הענט די לעצטע פופצן יאהר צו גוטן, און יעדער פרובירט זיך צו פארבעסערן במהדורא שניה, וכמו״כ האף איך אז זיי וועלן אויכעט טוהן בעזהשי״ת.

גוט געזאגט,

עטרת איז געגאנגען לויט מסורה,
איין זאך בין איך מחולק, עס איז נישט פיל מיט גרייזן, עס איז נאר אזוי פיל אזוי ווי יעדע ערשטע דריק איז קיינמאל נישט 100%, זיי ווארטן אויף הערות כדי די קומענדיגע דריק זאל זיין 100%, איך האב שוין כמה פעמים אריין געשיקט צו זיי מיינע הערות.

[עקבי הצאן]

דער ענין פון וואס מ׳רעדט האט עטליכע סניפים, און ס׳איז כדאי אז יעדעס זאל האבן אן אשכול פאר זיך, די פולמוס מיט די עוז והדר תרגום המוגה, עם ר׳ יואל אבראהאם פארלאנגט אן אשכול פאר זיך, פארשטייט זיך באופן ובנימוס הראוי, וואס כאב שוין געוואלט אויפמאכן נאר נישט אנגעקומען דערצו.

בנוגע דים עטרת חומש וואס איינער האט דא עפעס אז זיי זענען זיך מונע פון די אנדערע צד, לויט מיין בליק האבן זיי נישט געזוכט אראפצושטעלן אז זיי זענען די ריכטיגע נוסח, נאר נישט לאזן דעם נייעם\מוגה׳דיגן נוסח פארכאפן אלעס, אז די וואס ווילן נאך דעם אלטן נוסח זאלן מוזן בלייבן מיט די אלטע צוריסענע חומשים, נאר קענען מעביר סדרה זיין אין קאמארנא\לקט בהיר הישן, אדער מקראות גדולות הישן חומשים, זיי ברענגן ארויס אין זייער מבוא, די קראנטקייט פון זיך האלטן צו אונזער מסורת התרגום, און מ׳דארף נישט האבן קיין פראבלעם מיט קשיות און דיוקים אס ס׳שטימט נישט, און אז אין אנדערע נוסחאות איז בעסער וכו׳.

סאו כ׳מיין אז קיינער דארף נישט ווערן אפענדעד פונעם עטרת חומש.

נאר חבל אז ס׳האט נאך אסאך גרייזן, פון פשוטע גאנצעטע ווערטער וואס פעלן, וואס דאס איז געווען כמעט מיט יעדעם נייעם פינעווער חומש וואס כאב גענומען אין די הענט די לעצטע פופצן יאהר צו גוטן, און יעדער פרובירט זיך צו פארבעסערן במהדורא שניה, וכמו״כ האף איך אז זיי וועלן אויכעט טוהן בעזהשי״ת.

גוט געזאגט,

עטרת איז געגאנגען לויט מסורה,
איין זאך בין איך מחולק, עס איז נישט פיל מיט גרייזן, עס איז נאר אזוי פיל אזוי ווי יעדע ערשטע דריק איז קיינמאל נישט 100%, זיי ווארטן אויף הערות כדי די קומענדיגע דריק זאל זיין 100%, איך האב שוין כמה פעמים אריין געשיקט צו זיי מיינע הערות.

ביזט מחולק און דערנאך זאגסטו אות באות ווי מיר.

שיק מיר אין אישי אן אימעיל אדרעס ווי איך קען אריינשיקן גרייזן ווטס כ׳טרעף בשעת׳ן מעביר סדרה זיין, אויב דו האסט אזוינס, ויישר כחך.

[משה יענקל]

[email protected]

[לכאורה]

[email protected]

יישר כח. יעצט געשיקט א הערה אויפן סידור.

[שוועמל]

אפשר קען איינער אנצייגן אין וועלעכער חומש שטייט 'לֵי ולברֵי' בניקוד צירי

אין די נייע חק (דענק נישט די נאמען), די מיט נקודות אלל אווער.

[יהיה כן]

[email protected]

יישר כח. יעצט געשיקט א הערה אויפן סידור.

די דאפלטע 'ומלוך' ביי השיבה שופטינו פון שחרית.......

כ'אב עם שוין פערזענליך געזאגט דערוועגן