צי/צו

[שטייסטענישט]

איך האב געזוכט דא און נישט געטראפען אן ענטפער.

וואזוי שרייבט מען "איך זאג דיר צי!... צי אדער צו ?

צי אראפ דעים שטריק. צי אדער צו, אפשר ציה ?

דער מענטש איז צי פרום פאר מיר. צי אדער צו ?

ער האט צי סאך. צי אדער צו ?

[שוועמל]

איך זאג דיר צו
ציה אראפ
צו פרום
צו סאך

[שטייסטענישט]

הייסט דאס אז צי ניצט מען בלויז אין איין וועג ? אזוי צי אזוי

[שוועמל]

לפי ידיעתי:
צו - טייטשט אל [ויאמר אל משה]
צי - טייטשט או [שאת או ספחת]
ציה - טייטשט משוך אדער סע [משוך חסדך ליודעיך, ויסע מלאך ה', נסוג אחור]

די איבריגע "הא" אין "ציה" ווערט היינט באטראכט אלס אלטמאדיש, דעריבער שרייבט מען היינט בלויז "צי" על פי רוב.

דאס ווארט "צוזאג" ווייס איך נישט קלאר איר שורש. איך לאז פאר עלטערע פון מיר אויסצוקלארן די נושא.

[שטייסטענישט]

ישר כח שוועמל

[בוידעם]

עס וואונדערט מיר פארוואס דו האסט זיך אפגעשטעלט דא, איך מיטשע מיך שוין לאנג צו / צי פארשטיין ווען מען שרייבט ווי, און ווען מען שרייבט וואו, וכהנה רבות.
א חבר מיינע זאגט מיר אז עס איז דא א ביכל צו / צי באקומען אין די ספרים געשעפטן וואס לערנט אויס אלע כללים אין די אזוי רייכע אידישע שפראך. ווייסט איינער דא וויאזוי דאס ביכל (אדער א אנדערע) הייסט ?

[שטייסטענישט]

וואו גייסטו.
ווי אזוי טוט מען דאס.
וויזוי הייסטו
איך בין ווי יענער.
אווי יענער.

סימן: וואו /where
ווי/like/how

אזוי מיין איך, מעיבי איים ראנג.

[צו געזונט]

צי מיט א "י" האט איין אפטייטש, משיכה-ציען/שלעפן

[שטייסטענישט]

צי נוצט מען אויך אזויווי אדער.
אזוי צי אזוי.

[gamyuchad]

איך האב געזוכט דא און נישט געטראפען אן ענטפער.

עפעס געטראפן.
viewtopic.php?f=17&t=2191&hilit=%D7%A6%D7%99%D7%94

[מכטי1]

שכוח, כ'האב שוין לאנג געזוכט און געווען צו (?) פויל עס צו (?) טרעפען, אויך און-אין, אין מיינט אינעוויניג, יא?

[שטייסטענישט]

יא יא
אין/in
און/and

[געדאנקן]

עס וואונדערט מיר פארוואס דו האסט זיך אפגעשטעלט דא, איך מיטשע מיך שוין לאנג צו / צי פארשטיין ווען מען שרייבט ווי, און ווען מען שרייבט וואו, וכהנה רבות.
א חבר מיינע זאגט מיר אז עס איז דא א ביכל צו / צי באקומען אין די ספרים געשעפטן וואס לערנט אויס אלע כללים אין די אזוי רייכע אידישע שפראך. ווייסט איינער דא וויאזוי דאס ביכל (אדער א אנדערע) הייסט ?

יא דער בוך הייסט "אידיש ווערטער אוצר" עס איז לעצטענס ארויסגעקומען די נייע אויפלאגע דערפון ווי עס איז אריינגעלייגט "אידיש גראמאטיק" ביים סוף,דא האט ער א לינק דעצו ראטה פארלאג

[msp]

עס ווענדט זיך על פי רוב צו אין דייטש האט מען געשריבען מיט אנ u אדער מיט אנ i

[מכטי1]

איינער האט מיך געבעטען כ'זאל פרובירן פארעכטען זיין בריוו געשריבען אין אידיש, האב איך געזעהן אז ער שרייבט אלעס אזוי ווי ס'הערט זיך מיין-מאן דיין-דאן וכו' האב איך איהם עס פאראכטען שרייבט ער מיר ציריק א דיינק (דאנק)....

[msp]

הרב מכטי
וועסט זעהן אין סה"ק שומר אמונים ביי די ניגונים וואס דער אלטער רבי זי"ע האט געשריבען שרייבט ער אויך אזוי

[איינס]

ציה [צי] = שלעפן, משיכה
צו = ל (to)
צי = סיי, בין
צו = זייער, מאוד (too)

קרעדיט: אסדר לסעודתא