אידישע וועלט פארומס

גין איז א קיצור פון דזשינעקאלעדזשי און א"ב איז א קיצור פון אבסטעטריק.
און אגב קרעמער, נישט נאר מיינט עס זכר ונקיבה, עס באטרעפט גאר אזויפיל, רעכן איבער אויב איך דמיון נישט?

דערנאך, בני היכלא. לא זכיתי להבין אף אות אחד מתגובתך. מעיקרא מאי קסבר ולבסוף מאי קסבר? ובצפיותינו ציפינו שכאשר יזכה אותך ה' להרחיב עתך, שישוב מע"כ לזכינו מצוף אמרתך, כי דעתך נחוץ וחשוב מאוד לנו ולכל ישראל מעתה ועד עולם. בילדותו סבר רבי דמציאות הדברים הי', בדורות שעברו, שלא פלפלו כל כך בהדאטומ'...

איך כאפ נישט וואס איר פרעגט ר' בערל. דער קאמארנער שרייבט אין די הקדמה, קעגן דעם מאור העינים, און ער באטיטולט אים האדומי, אלס זיין נאמען "מן האדומים" און לייגט צו די ווערטער "צר הצורר" דער יעב"ץ אגב, ווייסטו זיכער, איז דא הגהות אויפן מאור עינים, ס'ליגט אין JTS, לעצטענס האט עס...

זרח ווען איר האט געפרעגט וועגן דעם ר"ן וואס ער וועט טייטשן ביי ויבינו במקרא, האב איך געקלערט ביי מיר, אז לויט אונזער גירסא, איז שווער צו זאגן געהעריגע תירוצים, ווייל אמת טאקע אז דער ושום שכל שטימט טאקע גוט לפירושו, אבער ער איז דאך מסביר דארט אגב ממש וואס דער גמרא זאגט ביי ויבינו במקרא זה פיסוק ...

הו הא . וואס איך פארפאס אלץ מיטן נישט זיין טעטיג צווישן די שפאלטענעס פונעם קרעטשמע... כבוד הרב אינטעליגענט, א שטערן ווי אייך שיינט זעלטן אויף אין קרעטשמע, יעצט כאפ איך מיך, אז דער טיטל "רבינו הגדול", וואס זשאווערט שוין א שטיקל צייט וואו איר האט שוין ערווענט אין א א צווייט ארט, קען טאקע צור...

דער יעבץ שרייבט דאך בפירוש קעגן די חסידים, אבער וואס ער שרייבט דארט, איז נאר אדרבה שטארק גונסטיג פאר די חסידים, ער לייגט אראפ די עבודת התלמידי בעש"ט ביים דאווענען, און טענה'ט אז ס'איז נישט הלכה'דיג אויסגעהאלטן. פון די אנדערע זייט, דערמאנט דער יעב"ץ דער ערשטער די מעשה מיט די ויכוח מיט די פר...

אינטעליגענט דא האט עס טאקע פאסירט, די געהויבענע באגעגעניש.... אה.. נאסטאלגיע..... מיינט אבער נישט אז איך הארך מיך נישט אונטער.... נאר וואזשע דען ווער בין איך דען אריינצורעדן ? אויף אזא פאל פלעגט מען זאגן אין מאראמאראש, נישט גענוג ביטער אז ער האט אונטערגעהארכט, דארף ער נאך אן ערקלערונג... די ווארט דא...

אידישיסט פון א לינגוויסט צו א הומאריסט, נישט קיין ווייטע שפראך, ווי זרח איז שוין מסביר איז טאקע היא הודה והיא זיוה... בעיקר איז מיר געפאלן אייער זאץ, אז דאס נישט ריכטיגע אויסלייג קען נאך קאסטן די וואלן, אזוי ווי דער קארטאפל האט געקאסט אמאל, יע.. זכרונות.. זרח איך וועל נעמען דעם קרעדיט איינמאל פאר מי...

זרח נישט אז איך האלט אז טון אין די לידה פון צדיקים איז נישט קיין ענין, אדרבה, יעדער רגע פון זייער גאנצער לעבן, אנגעהבוין פון די רגע וואס דער אור איז אראפגעקומען אויף די וועלט, איז ווערט צו באשריבן וווערן און דורכגעטון ווערן אין גאנצעטע ביכער. עפעס א קלייניגקייט , א לידה פון צדיק, יעדער ריר פון די צד...

איך האב שוין נישט גענוג קראפט אין מיינע פינגער, זיך זויפיל צו ציפן.... הלמאי, ס'איז דאך מבואר אין ספרים, אז ווען א חלום ווערט פארוויקליכט, ברויך מען זיך צו ציפן... אלזא. ווער קאן מיר דא ארויסהעלפן אין די מלאכת המשיחה. דא קען מען זיך נישט באגניגען מיט א ציפל כל שהוא, ס'צו א גרויסער חלום און צו א גרוי...

זרח
יישר כח איך האב נישט אויפגעפאסט

זרח בקיצור נמרץ, זיי מיר מוחל פאר די קיצור. הלמ"ס איז א דאורייתא, ס'דא אסאך הלמ"ס וואס האט אסמכתא'ס, אזוי ווי די גמרא זאגט אסאך מאל, הלמ"ס וקרא אסמכתא בעלמא, אויך א רעדע פאר זיך, בפרט דא רעדסט פון א פסוק אין עזרא דאכט זיך, וואס דארט שטייט ווען די אידן אנפאנג בית שני, האבן תשובה געטוןן...

איך פארמאג דעם תולדות חביף, נישט יעצט ביי די האנט, און דער מחבר האט טאקע בעיקר געמאכט זיינע קשרים מיט בני דורו און זיינע חיבורים, אמאל האט מען נאר געמאכט אזוינע חיבורים, ווער האט זיך געפארעט אמאל וועלכע טאג מ'איז געבוירן, וואס איז דאס נוגע, ביי צדיקים האט מען געוואוסט סיי ווי הקב"ה ימלא שנותיהם...

מילער אז שוין יא חכמי היעב"ץ, דארף מען דערמאנען לשבח דער מאראקאנער יעב"ץ, איינס פון די גרעסטע גדולי מאראקא, בימיו איז ער געווען ממש דער רב רבנן, נאך די פטירה פון ר' יהודה בן עטר, איז ער געווען דער רשכבה"ג אין ארץ המערב, און אלע גדולי מאראקא נאך אים זענען זיינע תלמידים און געהאט פון אי...

זרח'ל קום נאר אהער לאמיר דיר געבן א קניפ אין בעקל, עס קומט דיר איינמאל. אזוי ווי איך לייד דאך אויף אויף די צייט-קרענק, זעט אויס איך בין געווארן אנשטעקיג פון אייך.... קען איך נאר רעאגירן איצטערט אויפן שפיץ שפיץ גאפל. וועגן דיינע שאלות אויפן ר"ן, דו דארפסט פארשטיין, אז די גמרא לויט אלע דיעות רעדט...

ניר מיינט ערד-זאמד סאמטינג לייק דעט, כך שמעתי, אזוי ווי קאלוב און באטער איז ניר באטער ניר קאלוב, אזוי איז טאש ניר טאש, ופשוט הוא לבקיאים בחבל ארגז של ארץ הגר חייקל דער קונטרס הייסט "שלשלת סגולה" ארויסגעקומען ביי מסע הקודש תשס"ה. ס'האט דברי תורה עובדות מכתבים און מנהגים פון טאשע רבי'ס ...

מיללער
דיינע אויפריכטיגע רייד, איז ווערט א באגריסונג, עס דערמאנט אונז פון דאס וויכטיגקייט צו האלטן די ניווא אויף א העכערער שטאפל.

יאסל רעדסט וועגן שארפער, זאגט מיר א סקווירער חסיד, אז מימון וועם דער רבי האט געקאנט גוט פון בעסעראביע, און געזען זיינע חורבנות, האט ער אים אזאנס צוזאמגעשאלטן אזש......, נו וואס זאל מען טאן האט געקאנט זייער אסאך מימונ'ס.. עפעס איז דא ארויסגעפאלן א ווארט, און געווארן אומפארשטענדליך. איך האב געשריבן א...

איך האב לעצטענס געזען א תורה פון סאטמאר רב, אין איינע פון די נייע דברות קודש וואס איז א העתקה פון די טעיפס, באנוצט ער זיך אין איינע פון די קשיות, ווען ער וויל זאגן לכאורה איז שווער, זאגט ער, "אין פלוג דארף מען פארשטיין" זעט אויס אין מאראמאראש פאר די קריג, האט מען נאך גערעדט אזוי.

יאסל
רעדסט וועגן שארפער, זאגט מיר א סקווירער חסיד, אז מימון וועם דער רבי האט געקאנט גוט פון בעסעראביע, און געזען זיינע חורבנות, האט ער אים אזאנס צוזאמגעשאלטן אזש......, נו וואס זאל מען טאן האט געקאנט זייער אסאך מימונ'ס..

איך האב אינדערהיים א קונטרס וואס איז ארויסגעקומען לכבוד עפעס א מסע הקודש פון טאהש, דארט איז דא א ליקוט פון תורות פון הרה"צ ר' אלימלך הנקרא סבא קדישא..

באדאץ
טוט מיר א פערזענליכע טובה, שרייבט אויף אידישע אותיות, אויב איר ווייסט נישט וויאזוי וועלן מיר אייך אויסלערנען בעז"ה.

אההההההה... ס'האט נאכגעלאזט

מה שאמרתי שהישמח משה שינה שמו כשעבר לאונגארן, לא נכון הדבר, ואגב שיטפא נכתב.

יעצט דערמאנסטו מיך, איך האב פשוט אראפגעברענגט דעם הצרי אין בגלעד.אלס מקרא מסייעני