אידישע וועלט פארומס

דיין 19 געבורוטס טאג איז אויך די זעלבע טאג למספרם כמעט, ערב פסח שנת תשס"ה איז געווען אפריל 23, שנת תשפ"ד אפריל 22, און שנת תת"ג אפריל 24, אבער ס'איז לכל היותר א צוויי טעג חילוק. דאס איז ווייל יעדער לוח לויפט אויף מחזורים, און גלייכט זיך אויס נאך א געוויסער צאל יארן. אזוי אז אינמיטן ד...

אין גמרא (מגילה יג,ב) געפינען מיר אז בגתן ותרש האבן גערעדט בלשון טרסי. וואו איז דאס טרס? ס'איז אנגענומען אז דאס באציט זיך צו טארסוס , א שטאט אין דרום טערקיי. אין תרגום אויף תהלים ווערט אויך "תרשיש" פארטייטשט צו טרסוס . האב איך געזאגט פאר עמיצן אז מעגליך קומט "טערקיי" פון "טר...

א דאנק שווערמער . ייתכן אז "געטאנצט" און "געטאנצן" זענען בעצם צוויי אנדערע ווערטער. "געטאנצט" מיינט אראפגעלייגט א שטיקל כארעאגראפיע, ווידער "געטאנצן" מיינט איינפאך "געשפרונגען". "אריינגעטאנצט" – האבן די בחורים פורים צום מגי"ש אין שטוב,...

געגעבן א באפעל, געגבן א טריי, איך גיי געבן א טשעק צו ס'ליגט נאך דארט, א. ד. ג פארוואס קען מען נישט פלעין באפעלן, טרייען און טשעקן? פארוואס דארף מען עס געבן און וואס טוה איך אז יענער וויל עס נישט נעמען? (ס'האט נישט מיט דעם אשכול אבער די פריערדיגע תגובה האט עס געטריגערט, איך פיהל בעסער איצט...) וואס ...

א פיצי וועלט!!! https://drive.google.com/file/d/1Ue15RtgxH8mvhZqmz1Trs0__H9rsvkx4/view?usp=drivesdk וויאזוי ווייסן זיי ווי גרויס די זון איז? היינט איז נישט קיין גרויסע זאך צו וויסן. מ'מעסט דורך פארשידענע שטראלן ווי ווייט די זון איז, און דאן ניצט מען א מאטעמאטישע פארמולע צו וויסן די גרויסקייט לויט ד...

איך דריי מיך נישט אזויפיל צווישן ליטווישע.

אין דייטש איז דא סיי nutzen (וואס ווערט נוצן) און סיי nützen (וואס ווערט ניצן). די יידישע ווערטערביכער באפארצוגן מיט'ן י'.

.

בזמן קידוש החודש קען מען דאס נוצן אלס עדות אויף ראיית הלבנה? אדער דאס הייסט נישט געזען? עמיצער האט מיר נאכגעזאגט דעם שבת פון ר' יודל דאנציגער אז ס'קען דאך נישט זיין אז די ליקוי גייט גענוי מיט'ן מולד אמיתי, ווייל די ליקוי איז דאך אויסגעשפרייט אויף מערערע שעות, בעת דער מולד פאסירט איין רגע. ווי @עובד...

פידזשאמעס האט געשריבן: ↑מאנטאג אפריל 08, 2024 11:25 am

און ביי אידיש

איך האב אים געזאגט אז דער פלאן, דאס פלאן, די פלאן

מ'דארף א ווערטערבוך פאר יעדן ווארט באזונדער.

דער פלאן.

דער מהלך.

לשון קודש'דיגע ווערטער זענען געווענליך לשון זכר. סיידן זיי ענדיגן זיך מיט א ה' אדער א'. אזוי אויך ווערטער וואס ענדיגן זיך -ות זענען רוב מאל נייטראל (דביקות, התלהבות, פשטות, צדקות, עשירות, אא"וו).

וועלכער חלק פארשטייסטו נישט? לייג אריין אין גוגל next new moon, וועט ארויפקומען "אפריל 8, 2:21 EDT". דאס איז מער ווי א שעה פאר'ן ליקוי קלימאקס אין מאנטרעאל/ניו יארק. דאס איז ווייל דער מולד אמיתי וועט זיין ווען די ליקוי איז העכער מעקסיקא, 12:17 ארטיגער זייגער, אום 2:17 EDT. די טאטאלע ליקוי ...

אויס דער זעלבער שורש ווי out אין ענגליש. דער באדייט קען זיין פארשידנארטיג, אבער ס'קומט אלעס פון איין שורש לכשתדקדק. אויסשליסן = לייגן אויסער (אינדרויסן פון) א פלאץ, פארקערט פון איינשליסן. אויסגיסן = גיסן אויסער דער גרעניץ. אויסטרינקען = טרינקען ביז'ן סוף. אויסטרעטן = טרעטן ביים סוף. אויסטרעטן קען מ...

צום פוינט האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 9:05 pm

זיכן אדער זוכן ?
ניצן אדער נוצן ?

זוכן.

ניצן/נוצן איז א מחלוקת. אני הקטן שרייב מיט א י', סיידן ווען מ'זאגט "די זאך האט א נוצן".

aitch האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 8:07 pm

א דייעגראם פונעם אויסשטעל האט איינער?

viewtopic.php?p=5018193#p5018193

Goodmorning האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 2:41 pm

וואו איז די נענסטע געגנט צו טאהש וואו מען וועט קענען זיין טאטאלע ליקוי? כ'הער אז קאנאדא וועט זיין ווייניגער פארוואלקענט

https://www.google.com/maps/d/u/0/viewe ... 132825&z=9

יחליצך האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 3:34 pm

גרשון האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 3:22 pm

ועל כולם אסאך נקודות זענען פארגרייזט.

למשל?

קמץ, צירי, סגול, מלאפום.

יעצט גייסט פרעגן ווער זאגט מיר זענען נישט גוט, אפשר זענען אלע אנדערע גרייזיג און נאר מיר זענען גוט.

איך האב נישט יעצט קיין צייט און געדולד אריינצוגיין אין דעם.

@יחליצך, יא קשיא. אזוי איז עס אין אידיש, סיי דער קרי און סיי דער כתיב. ביטע שרייב נישט קושיא. אויב דו האסט א קליינע ידיעה, ווייסטו ווי גרייזיג די פויליש-אונגארישע הברה איז (לאו דווקא אלע חסידים). מ'איז נישט מקפיד אויף קיין שום מלעיל-מלרע, אסאך כללים פון שווא נע-נח, ועל כולם אסאך נקודות זענען פארגרי...

בזמן קידוש החודש קען מען דאס נוצן אלס עדות אויף ראיית הלבנה? אדער דאס הייסט נישט געזען? עמיצער האט מיר נאכגעזאגט דעם שבת פון ר' יודל דאנציגער אז ס'קען דאך נישט זיין אז די ליקוי גייט גענוי מיט'ן מולד אמיתי, ווייל די ליקוי איז דאך אויסגעשפרייט אויף מערערע שעות, בעת דער מולד פאסירט איין רגע. ווי עובדי...

שטאטס מבין האט געשריבן: ↑זונטאג אפריל 07, 2024 3:22 am

@גרשון דעס אז אלע כוכבי לכת גייט מען קענען זעהן איז פונקט א צופאל אז זיי זענען אלע יעצט אין דער געגענט, אדער זענען זיי אלעמאהל ארום די זוהן?

א צופאל. זיי קענען זיין סיי וואו אימער אויפ'ן הימל.

יחליצך , יא קשיא. אזוי איז עס אין אידיש, סיי דער קרי און סיי דער כתיב. ביטע שרייב נישט קושיא. אויב דו האסט א קליינע ידיעה, ווייסטו ווי גרייזיג די פויליש-אונגארישע הברה איז (לאו דווקא אלע חסידים). מ'איז נישט מקפיד אויף קיין שום מלעיל-מלרע, אסאך כללים פון שווא נע-נח, ועל כולם אסאך נקודות זענען פארגרי...

איך פרוביר צו פארשטיין עפעס, אפשר קען מיר איינער ארויסהעלפן. זיי זאגן אז די שפיץ פונעם ליקוי וועט זיין ערגעץ אין מעקסיקא ארום 12:18, יעצט די שפיץ ליקוי איז דאך ווען די לבנה איז פונקט צווישן די זון אין די ערד, איז לכאורה לויט דעם וואלט געדארפט אויסקומען אז בשעת מעשה זאל די ליקוי פאסירן דארט ווי די ז...

ווער ס'וויל שרייבן אין אידיש קשיא אזויווי מ'רעדט, זאל מוחל זיין שרייבן קאשא/קאשע/קשה... נוצן לשה"ק'דיגע אויסלייג פאר אייגן פאבריצירטע ווערטער, איז סתירה'דיג אין מיינע אויגן. ווער ס'וויל שרייבן מאדנע אויף א וועג וואס יעדער וועט זיך קראצן דעם שטערן, זאל מוחל זיין שרייבן קאשא/קאשע/קשה. ווען א ווא...

די תקופה (וואס דאס איז כולל דער פלאץ וואס "יום ולילה שווים" וכו') איז תלוי אינעם פלאץ אינעם גלגל המזלות. כאמור, יא און ניין. יא -- אזוי וועט מען עס אנרופן אין רוב מקורות, רעכענענדיג אייביג טלה פאר ניסן. ניין -- אליבא דאמת אויב וועסטו קוקן אויף די שטערנס. מקור איז רמב"ם. איך האב עס ני...

די תקופה ווערט נקבע אויפ'ן פלאץ פון דער זון ביחס צו דער וועלט (אדער פון דער וועלט ביחס צו דער זון). תקופת ניסן איז ווען די זון שיינט אייניג 12 שעה אויף יעדן פלאץ פונעם כדור הארץ. דאס איז היינט צוטאגס אליבא דאמת ביי מזל דלי, אבער מ'רופט עס מזל טלה, ווי דער דערמאנטער רמב"ם זאגט, ווייל טלה און ניס...