אידישע וועלט פארומס

איינער געדענקט נאך עפעס מיט די..... יא יא, דער רבוש"ע וויל אונז זאלמיר פארגעסן טערעבייטס פון שטיות, איך האף אז דער עולם האט נישט קיין בעקאפ כ'וויל פארשטיין וויאזוי מענטשן מאכן אפ וואס דער רבוש''ע וויל.. מ'קען זאגן, כ'קלער אז מעגליך איז דאס א רמז משמים אזוי און אזוי, אבער זאגן און זאגן דאס וויל...

ווען איך האב שוועריגקייטן מיט'ן כאפן די אטעם, צו וועגן שליים צו וועגן שוואכקייט, טרונק איך לעמאן זאפט געמישט מיט דזשוס - גרעיפדזשוס, צו קרעמבערי, און דאס גלייכן, דאס ארבעט וואונדערליך, אז ווען איך גארגל דערמיט - מיט ווארעם וואסער, גייט די שליים א גאנג.

א שטיקל זוהר וואס איז מרומז די מצב פונעם קאראנע וויירוס, ווי כלל ישראל צושפרייט זיך אין מנינים אין פיר ווינקלען פון שטאט און איז מתפלל קטע בזוהר פ' וירא דף קא, המרמז למצב הנגיף קורונה ה''י - להתחלק לארבע קצוות העיר ולומר פ' הקטורת. רַבִּי אַחָא אֲזַל לִכְפַר טַרְשָׁא וכו' כָּל בְּנֵי מָתָא אָמְרוּ ו...

כ'האב נישט געוואלט לכתחילה מאכן שפאס פונעם מצב, אבער אז מ'בעט א גוט ווארט, וועל איך ארויסשפייען אפאר וויצן * מ'דארף זיין זעקס פוס אפגעריקט, אבער כ'האב דאך נאר צוויי פוס? ווי נעמט מען נאך פיר פוס אז יעדער אנטלויפט מיר.. * יעך זאג, די כינעיזער האבן אלץ נישט געלאזט דארט האבן צופיל קינדער, ווייל ס'נישטא...

שמחה ונחת האט געשריבן:

בןישיבה האט געשריבן:

ס'איז א סוד האט געשריבן:

מיקא האט געשריבן:מיין שוואגער איז געווען דארט ביים טיש, און ער זאגט אז מנשה האט געשפילט דארט אויפ'ן טיש

ער האט געשפילט ביי די ערשטע טיש נישט ביי די צווייטע

וואס מיינט געשפילט ביים ערשטן טיש?

ס'דא עפעס א קליינע קורצע סקיט נאכמיטאג ביים ערשטן טיש

וואס האט מנשה לוסטיג געשפיעלט דארט למשל

ס'איז א סוד האט געשריבן:

מיקא האט געשריבן:מיין שוואגער איז געווען דארט ביים טיש, און ער זאגט אז מנשה האט געשפילט דארט אויפ'ן טיש

ער האט געשפילט ביי די ערשטע טיש נישט ביי די צווייטע

באמת? ביים ערשטן טיש האט ער זיך אליינס אויפגעשטעלט? און וואס האט ער דארט אויסגעשפילט.

רואיג! האט געשריבן:

מיקא האט געשריבן:אה... לוסטיג ער האט נישט גע'עקט דאס יאר? איינער זאגט מיר אז ער האט עהם געזען פאר אפאר מינוט, און ס'געווען זייער גוט

ער איז מסתם געווען גוט, אבער ער איז נישט געווען ביי די פלעי...

מיין שוואגער איז געווען דארט ביים טיש, און ער זאגט אז מנשה האט געשפילט דארט אויפ'ן טיש

אה... לוסטיג ער האט נישט גע'עקט דאס יאר? איינער זאגט מיר אז ער האט עהם געזען פאר אפאר מינוט, און ס'געווען זייער גוט

כ'וועל מיר נאר באציען צו די פוינט וואס רואיג און פוטים ברענגען ארויס איבער די אלטע גוטע עקטער'ס. די פאקט - וואס רוב צושויער זאגן - איז אז קיין איינע פון די נעמען וואס ווערט דא אויסגערעכנט אלס אלטע גוטע עקטער'ס קומען נישט צו צו די נעגל פון די קליינע פיס-פינגער פון לאנגסאם און פרידמאן, און דאס איז הי...

33] פאר דיקע האר אין די אויערן און נאז, וואס רוב מענער וועלן דאך נישט גיין צו קיין ספעציאליסט זאל עס מסדר זיין מיט לעיזער, און עס צו באהאנדלען אליינס אויף א גוטע און אפגעהיטענע וועגן, און פטור צו ווערן כאטש פאר א לענגערע צייט, פון יעדע ביסל האר, האב איך געקויפט 'גלו-ספאט' glue spot, און ארויפגעקלעבט...

וואס איז הוק און קרוק כ'מיין צו פרעגן וואס גייסטו אויפגעבן פאר דעם? אויב מ'האט אפגעמאכט, אז היינט איז זונטאג נח, און דינסטיג ויצא וויל איך אנהייבן דעם פראיעקט, דארפסטו וויסן דאנערשטיג תולדות, אז דינסטיג גייט דאס געשען, און דינסטיג די ערשטע געלעגנהייט, הייבט מען עס אן! ביי הוק און ביי קרוק.. ס'קען ש...

32]
ביי יעדע זאך וואס קען זיך פארשלעפן, מאך איך א 'דעד-ליין' ווען דאס מוז ווערן געמאכט, ביי הוק און ביי קרוק. אזוי יאגט מען אן אינעם לענגערן צייט, צו טון אסאך גוטע זאכן.

31]
ביי יעדע צווייפל, ווען מ'ווייסט נישט וואס אויסצוקלויבן צו אפמאכן, מאך איך א ליסטע פון מעלות וחסרונות פון ביידע אפציעס, און לויט דעם זע איך וואס לוינט זיך מער; אדער די מערהייט אדער די ווערד צו פארלוסט וואס וועגט איבער.

ס'געפלויגן גלאזערנע פלעשער פונעם ישיבה דאך, און דער משגיח פארשט אויס א בחור; ווען האסטו דאס לעצטע מאל געהאלטן א גלאזערנע באטל..
נעכטן.
וואס האסטו געטון מיט דעם?
געטרונקען סאדע וואסער..

אלע האבן מיטגעהאלטן ווי שמולי כאפט א פראסק פונעם מנהל, וואס שרייעט אויף עהם; דו האסט געזאגט פאר'ן לאנטש רבי אז ער איז א גראבער?.. פופציג מאל זאלסטו שרייבן 'איך וועל מער נישט זאגן ליגענט..

וואס איז דאס אז ענק גייען מיט'ן גארטל אויף די לענדן.. פרעגט א מאדערנער ראביי דעם חסידישער ראש ישיבה, עטס קוקטס מיר אויס ווי א פסול'ע ספר תורה.. מיט'ן גארטל געבינדן אינדרויסן. קען זיין, זאגט דער ראש ישיבה, אז אונז דארף מען נאך פאר'רעכטן, דערפאר גייען מיר מיט'ן גארטל אינדערויסן, אבער ווי אייך מיט'ן קו...

די פאליציי פארשט ווער ס'האט געווארפן שניי באליס אויף די טעקסיס. און אלע אויבער-חכמים חנפ'ן זיך מיט'ן פאליציי, אבער ברוך האט זיך געגלוסט מאכן פון עהם שפאס. זאגט ער עהם. אפיסער, דו זעסט דעם שטיינדל? דאס לייגן די בחורים אריין אינעם שניי באלי ס'זאל גוט פליען.. געב עס טאקע אהער, וועל איך מאכן פינגערפרינט...

מיכל איז פריש געזונט משוגע, און ס'זעט זיך נישט אן אויף עהם קיין יארן.
וואס איז מיט דיר מעכל, אז דיר האט נישט געכאפט די מיטעלע יארן קריזיס..?
אההה.. איך האב גענומען די וואקסינען באצייטנס.. זאגט ער.

זיבן טאמאטעס און און דריי איגערקעס, און א האלבער ספרדישער ציבל און א ווייס שטיק רעטעכ'ל, און געציל איז נאכנישט פארטיג.
מה העבודה הזאת לכם.. פרעגן עהם די שכנים צום פרישטאג מיל, אזא עבודה פאר צובייס צום פת שחרית?
יא, זאגט געציל, איך עס מיך גוט אן א פרישטיג, צו האבן כח צו עסן נאכטמאל..

דער אלטער יודל גייט אין גאס און רעדט צו זיך אליינס, און אז מ'פרעגט עהם צו וועמען ער רעדט, זאגט ער; ובלכתך בדרך איז א מצוה דאורייתא..
און אזוי פארקאכטערהייט, האט ער זיך איבערגע'קוטשקעט..
און אז ער הייבט זיך אויף, זאגן עהם די פארבייגער; יעצט האט איר מקיים געווען ובשכבך ובקומך..

אברומי לויפט אויף גאסן און אויף טרעדמילס, ער מאכט איבונגען און עסט שטרוי מיט וואסער, אבער פארלירט נישט גארנישט.. האט עהם דער דאקטאר אויסגעפרעגט זיין סדר היום אין דעטאלן, קומט אויס קלאר, אז ער לויפט טאקע יעדן טאג א שעה צופרי און א שעה ביינאכט, אבער פארגעסט נישט מיטצונעמען א זעקל 'דייעט קיכעלעך' און א...

ענדליך איז שוין דא זופ, האב איך נאר א גאפל ביים האנט - יוראפעיש יודישער ווערטל כ'בין אנטלאפן פון די רעגן, און כ'האב אריינגעטרויטן אינעם אפלויף - מאראקאנער יודישער אויסדרוק די מאסקיטא האט געביסן דעם לייב, און בארימט זיך; לייבן בלוט פלוסט אין מיר - אנאנים יעדע קאפשטיק איז אביסל פאר'ריקט, אבער נישט יע...

מ'איז פארלוירן, מ'זוכט און מ'זוכט.. וואו טרעפט מען דאס גליק? איינער זוכט אין ביזנעס, און איינער זוכט אין פיליזאפיע, און אסאך זוכן עס אין פארגעניגן. ס'איז א פארלוירענקייט, מ'זוכט און מ'זוכט, און מ'כאפט זיך נישט אז עס ליגט דיר די גלעזער אויפ'ן שפיץ נאז.. און ווי ביי די מן אין מדבר, זענען געווען וואס ה...

כ'האב געהערט היינט א אויסדרוק פונעם הייליגער ראפשיצער זיין גרויסע זכות זאל אויף אונז אלע מגין זיין. די גאר קלוגע זענען כופרים, די גאר פיינע ליגן אין זנות, און די גאר פרומע זענען רשעים; דער וואס איז קלוג פיין און פרום, אה, דאס איז א צדיק! דעס האט א ערענסטע מקור? יא! איך ווייס ניט די מקור, און איך בי...

פארוואס איז א נול רונדעכיג? ווייל מיט גארנישט קען מען נישט זיצן - אנאנעם ס'בעסער צו געבן איידער נעמען, אבער ליידער ארבעט עס דערווייל נאר לגבי פעטש - אנאנים דער בעדער איז נישט ריין, און דער מוכר ספרים איז נישט קיין למדן - אלט יודישער אויסדרוק ביי שלום בית, מאכט מען זיך צופרידן מיט א כזית - אלט יודיש...